The Cognitive and Hermeneutic Dynamics of Complex Film Narratives

Vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw is er een opvallende toename geweest van complexe verhaalvormen in populaire cinema en televisie. Films als Memento (2000), Mulholland Drive (2001), Enemy (2013) en Arrival (2016) populariseerden verhaalvormen gekenmerkt door non-lineariteit, fragmentatie, ambiguïteiten, logische tegenstrijdigheden en onbetrouwbare vertellers. Maar de aantrekkingskracht van dit soort verhaalstructuren is niet vanzelfsprekend; immers, een hoge mate van complexiteit kan de immersieve, communicatieve en mimetische functies die we normaliter aan verhalen toeschrijven in de weg staan. En waarom zouden kijkers plezier scheppen in een verhaal dat hen verwart? Dit onderzoek veronderstelt dat een adequaat begrip van narratieve complexiteit in film zich niet enkel dient te richten op het bestuderen van de verhaalstructuren zelf, maar ook op de cognitieve effecten en interpretatieve activiteit die hun formele-structurele experimenten veroorzaken en uitlokken. Door theorieën en perspectieven uit de filmwetenschap, narratieve theorie en cognitiewetenschappen te verbinden onderzoekt de studie hoe verschillende films complexiteit en verwarring creëren door strategisch in te spelen op de cognitieve processen en interpretatieve activiteit waarmee kijkers doorgaans verhalen begrijpen. Door te theoretiseren wat voor additioneel cognitief en interpretatief werk zulke films van hun kijkers vragen biedt het onderzoek een nieuw begrip van de specifieke kijkervaring en aantrekkingskracht van cinematische narratieve complexiteit en de manieren waarop diverse films en tradities zulke effecten hebben gebruikt.Since the late 1990s, popular films and television have featured a striking increase in narrative complexity. From Memento (2000) to Mulholland Drive (2001), and Arrival (2016) to Twin Peaks (2017), nonlinear, fragmented, ambiguous, contradictory, and unreliable forms of narration have become widespread in contemporary audio-visual culture. But the popularity of such complex stories raises something of a paradox, as it does not fit the picture of ordinary narrative enjoyment. High degrees of complexity obstruct the basic communicative, immersive, and mimetic functions usually attributed to narratives. Moreover, if confusion is something we generally prefer to avoid in real life, why would we seek it in fiction? This dissertation proposes that the heart of narrative complexity lies not only in intricate narrative structures by themselves, but also in the felt experience and cognitive effects that such compositional disruptions create. Combining perspectives from film studies, narrative theory and the cognitive sciences, the study looks at how different films strategically create complexity and confusion in narrative understanding by playing on viewers’ cognitive processes and interpretive practices. By examining what additional cognitive and interpretive effort complex films demand from viewers, the research proposes an original understanding of the distinct viewing experience of cinematic narrative complexity, as well as the ways in which different films and traditions have exploited such effects