Travels in a changing world:Flexibility and constraints in migration and breeding of the barnacle goose

Samenvatting Flexibiliteit en beperkingen in de trek- en broedbiologie van de brandgans Een zo optimaal mogelijke management van tijd en (voedsel)energie is erg belangrijk voor het maximeren van de fitness van het individu (dus op de overleving en het voortplantingssucces). Dit proefschrift onderzoekt de aspecten van de tijdsplanning en het verkrijgen en benutten van voedselbronnen in de brandgans Branta leucopsis tijdens de voorjaarstrek en tijdens het broedseizoen. De bestudeerde brandganspopulatie overwintert in het Waddenzeegebied, en trekt traditioneel via pleisterplaatsen langs de Oostzee en de Witte Zee naar de Russische broedgebieden aan de Barentszzee. Deze populatie heeft de afgelopen decennia enige opmerkelijke ontwikkelingen doorgemaakt, zoals een aanhoudend exponentiële groei sinds de jaren ’50 en enorme veranderingen in de timing van vertrek uit de wintergebieden sinds de jaren ’90. Verder werd de brandgans lange tijd beschouwd als een typische Arctische broedvogel. Maar de afgelopen drie decennia koloniseert deze soort met succes een grote diversiteit van gebieden in de gematigde zone, en sommige ganzenpopulaties vertonen nu helemaal geen trek meer. Deze opmerkelijke veranderingen werpen vragen op betreffende de flexibiliteit van trekschema’s en broedcycli. Wat zijn de kosten en baten van verschillende trekstrategieën? Tot op welke hoogte zijn de dieren in staat zich aan te passen aan nieuwe (broed-) omgevingen? Voor het zoeken naar antwoorden op deze vragen volgen we de trek van Russische brandganzen met hulp van data loggers en satellietzenders en proberen, waar mogelijk, gegevens van vogeltrek en broedbiologie met elkaar te koppelen. Verder vergelijken we belangrijke kenmerken van levensgeschiedenis (“life-history traits”; zoals overleving en legselgrootte) van broedpopulaties langs een grote ecologische gradiënt van de Arctis tot gematigde zones. Het onderzoek is dus uitgevoerd in arctisch Rusland en aan twee broedplaatsen dichter bij huis, Zweden en Nederland. Summary Flexibility and constraints in migration and breeding of the barnacle goose Maximising fitness means, to a large extent, optimising management of time and energy. This thesis investigates aspects of timing and resource acquisition and utilisation in the barnacle goose Branta leucopsis during spring migration and reproduction. The barnacle goose population wintering along the Wadden Sea coast, and traditionally migrating via a stopover in the Baltic to its breeding sites in northern Russia, has shown some remarkable developments, among them, a geometric growth rate since the 1950s and a notable change in the timing of departure from the wintering grounds. Furthermore, long being regarded as an obligate Arctic breeder, within the past three decades this species has successfully colonised a wide variety of habitats at temperate latitudes, thereby shortening the migratory distances considerably or refraining from migration altogether. These remarkable changes raise questions about the flexibility of migratory and reproductive schedules. What are the costs and benefits of different migration strategies? And, given the context of global change, to what extent are animals capable of adapting to rapidly changing environments? In order to answer these questions we tracked migratory geese by satellite and with the help of data loggers and, furthermore, explored possible relationships of migratory behaviour and breeding performance. Another central thesis topic represents a within-species comparison of major life-history traits in populations breeding along a large ecological gradient from arctic to temperate environments. Fieldwork was conducted in arctic Russia, Sweden and The Netherlands