Werset Rdz 1, 1: zdaniem nadrzędnym czy drugorzędnym? Przyczynek do dyskusji nad syntaksą pierwszego zdania Biblii hebrajskiej

This article is devoted to the syntax issue of Gen 1, 1, which is one of the most discussed Old Testament passages. The biblists’ views on it are still divided. According to some, this is an independent statement (status absolutus), while others maintain that this passus is a subordinate sequence (status constructus) to the text of Gen 1, 2-3. They justify their opinions with a variety of arguments: philological-linguistic, exegetical, literary, theological etc. But these are not the justifications that will decide the case. Therefore the present article proposes another argument – contextual. Nevertheless the context is an indispensable element of understanding each literary unit. In this case however it is not about the literary context, but about the historical one, because the causal factor of writing the text Gen 1, 1 – 2, 4a throws some light on the syntactical problem of verse Gen 1, 1.Niniejszy artykuł został poświęcony zagadnieniu syntaksy wersetu Rdz 1, 1, należącego do najbardziej dyskutowanych ustępów Starego Testamentu. Opinie biblistów na jego temat są nadal podzielone. Zdaniem jednych jest to zdanie niezależne (status absolutus), drudzy natomiast utrzymują, że dany passus stanowi sekwencję podporządkowaną (status constructus) fragmentowi Rdz 1, 2-3. Na uzasadnienie swego stanowiska tak jedni, jak i drudzy przytaczają różnorodne argumenty: filologiczno-lingwistyczne, egzegetyczne, literackie, teologiczne. Nie są to jednak uzasadnienia przesądzające sprawę. Dlatego obecne opracowanie proponuje kolejną rację – kontekstualną. Kontekst jest bowiem nieodzownym elementem zrozumienia każdej jednostki literackiej. Tym razem nie chodzi wszak o kontekst literacki, lecz o ten historyczny, albowiem – czynnik sprawczy powstania całej perykopy Rdz 1, 1 – 2, 4a rzuca on również pewne światło na zagadnienie syntaksy wersetu Rdz 1, 1