Ważki (Odonata) lewobrzeżnej doliny Bugu między Włodawą a Kodniem (Polska Środkowo-Wschodnia)

The presented paper analyses the occurrence of dragonflies in the left-bank (Polish) part of the Bug River valley between Włodawa and Kodeń (65 km of the river course, 51°32’–51°55’ N, 23°31’–23°38’ E). In total, 40 species were recorded. The key sites for dragonflies were oxbow lakes, the Bug River and its tributaries. Species diversity was found to be relatively low due to a lack of peat lands and dystrophic waters, as well as strong astatism of small water bodies. The effects of strong water pollution in the Bug River were evident. The species composition of dragonflies was typical, but densities of Gomphidae (particularly Ophiogomphus cecilia ) suggested an adverse state of the environment. This is caused by surface runoffs of agricultural wastewater in Poland, but also by strongly polluted rivers in the territory of Ukraine. The study includes a review of earlier research conducted in the upper course Bug River valley. Considering both the old and new data, 54 dragon fly species were recorded in the Middle Bug River valley between Gołębie and Kodeń (246 km of the river course at the border of Poland with Ukraine and Belarus). It is an area of high importance for the protection of dragonflies in terms of species diversity and species assemblages.Analizowano występowanie ważek w lewobrzeżnej (polskiej) części doliny Bugu pomiędzy Włodawą i Kodniem (65 km biegu rzeki, 51°32’–51°55’ N, 23°31’–23°38’ E). Wykazano 40 gatunków. Kluczowe dla występowania ważek były: starorzecza, rzeka Bug i jej dopływy. Stosunkowo małe bogactwo jakościowe odonatofauny wynikało z małego zróżnicowania siedlisk, zwłaszcza z braku torfowisk i wód dystroficznych oraz z silnego astatyzmu drobnych zbiorników. Widać było skutki silnego zanieczyszczenia wody w Bugu: skład gatunkowy ważek był prawidłowy, ale zagęszczenia Gomphidae (zwłaszcza Ophiogomphus cecilia) wskazywały na niekorzystny stan środowiska. Jest to powodowane przez spływy powierzchniowe ścieków rolniczych w Polsce, ale też silne zanieczyszczenie rzeki jeszcze na obszarze Ukrainy. Omawiane prace były kontynuacją wcześniejszych badań, prowadzonych w dolinie Bugu w wyższym biegu rzeki. Podsumowując nowe i stare dane, w dolinie środkowego Bugu między Gołębiami i Kodniem (246 km biegu rzeki na granicy Polski z Ukrainą i Białorusią), stwierdzono 54 gatunki ważek, co stanowi 74% fauny Polski jak też 73% fauny Ukrainy i 86% fauny Białorusi. Jest to obszar o dużym znaczeniu dla ochrony ważek pod względem bogactwa gatunkowego i zgrupowań gatunków. Występuje tu niewiele ważek zagrożonych w Polsce, ale jest to istotny rezerwuar taksonów zagrożonych w Europie Środkowej: stwierdzono 62–79% gatunków z Czerwonych list krajów sąsiadujących z Polską