SPOŁECZNY OBRAZ PRAWA. OPIS OBSZARU BADAŃ I WYNIKI PILOTAŻU

The aim of this article is to present the results of a pilot study we conducted among students of the social sciences, the aim of which was to determine their basic intuitions and assessments regarding the law and the Polish legal system. Research has been conducted in Poland since the 1970s to identify the basic features of the popular idea of the law, and one of the observations in the literature on the subject is the claim that its character is anti-legalistic. The first part of this article reviews earlier studies on the legal awareness of Polish society, including the most important factors affecting it. Attitudes to the law are undoubtedly one of the most important areas of empirical research now being conducted by Polish sociologists of the law. The second part of the article [is a presentation of a pilot study we conducted on Polish students’ ideas on the law. One of our main research goals was to determine their most frequent associations with the term “legal provision” and their general assessment of the Polish legal system. Our research, albeit only a pilot scheme, allowed us to make a preliminary evaluation of the claim made in the literature on the anti-legalistic character of the idea Polish society has (or in our case Polish students have) of the law.Celem niniejszego artykułu jest prezentacja wyników badania pilotażowego, przeprowadzonego wśród studentów nauk społecznych, którego celem było zidentyfikowanie ich podstawowych intuicji i ocen dotyczących prawa i polskiego systemu prawnego. W Polsce od lat 70. XX w. do dzisiaj prowadzone są badania mające zidentyfikować podstawowe cechy popularnej kultury prawnej, a jedną z tez obecnych w literaturze przedmiotu jest twierdzenie o jej antylegalistycznym charakterze. Pierwsza część pracy poświęcona jest rekonstrukcji dotychczasowych badań nad świadomością prawną społeczeństwa polskiego z uwzględnieniem najważniejszych czynników wpływających na jej kształt. Postawy wobec prawa to niewątpliwie jeden z najważniejszych obszarów badań empirycznych prowadzonych przez przedstawicieli współczesnej socjologii prawa. Druga część artykułu to prezentacja zrealizowanych przez autorów pilotażowych badań nad popularną kulturą prawną studentów. Jednym z głównych celów badawczych jest identyfikacja najczęściej pojawiających się skojarzeń z terminem „norma prawna” oraz generalnych ocen polskiego systemu prawnego. Badania, choć przeprowadzone jedynie w celach eksploracyjnych, pozwoliły na wstępne odniesienie się do obecnej w literaturze przedmiotu hipotezy o antylegalistycznym charakterze polskiej kultury prawnej