Z tajemnic wschodnioeuropejskiej flory. O Mickiewiczowskich CARACH

Z tajemnic wschodnioeuropejskiej flory. O Mickiewiczowskich CARACHStreszczenie Artykuł zawiera krytyczny przegląd hipotez dotyczących identyfikacji fitonimu cary z ballady romantycznej Świteź. W wyniku bardziej szczegółowej analizy XIX-wiecznych odniesień polskich i rosyjskich nazw roślin typu car, царь, царь-трава, царь зелье autorka dochodzi do wniosku, że Adam Mickiewicz, tworząc poetycki obraz niezwykłych kwiatów wykorzystał motywy tradycyjnie przypisywane co najmniej dwu roślinom. Zaprezentowany w wierszu opis odnieść można bowiem do stroiczki jeziornej (Lobelia lacustris L.), ale informacje o toksycznych właściwościach ziela zostały przypuszczalnie zapożyczone od któregoś z gatunków rodzaju Aconitum. Słowa kluczowe: Adam Mickiewicz, Świteź, nazwy roślin, cary Тайны восточноевропейской флоры. О ЦАРЯХ в поэзии Адама Мицкевича Резюме В статье проводится критический обзор мнений, относящихся к значению ботанического названия cary, приводящегося в романтической балладе Адама Мицкевича Свитязь. В результате более подробного анализа представленных в словарях ХІХ века толкований польского и русских названий растений типа car, царь, царь-трава, царь зелье автор приходит к выводу, что поэт, создавая поэтическую картину необыкновенных цветов, использовал мотивы, касающиеся по крайней мере двух представителей растительного мира. Стихотворное описание можно отнести к водному растению Lobelia lacustris (L.), однако сведения о сильных токсических свойствах объекта поэт позаимствовал, по всей вероятности, у одного из представителей рода Aconitum (L.). Ключевые слова: Адам Мицкевич, баллада Свитязь, названия растений, cary The Secrets of Eastern European Flora. About Mickiewicz’s TSARS Abstract The article presents a critical review of the hypotheses concerning the identification of tsars phytonim in a romantic ballad ‘Switez’. As a result of a detailed analysis of the nineteenth century Polish and Russian names of plants such as car, царь, царь-трава, царь зелье the author comes to the conclusion that Adam Mickiewicz creating a poetic image of unusual flowers and plants used the motifs traditionally attributed to at least two existing ones including the Lobelia dortmanna (Lobelia lacustris L.), but the information about toxic properties of the herbs was probably imported from one of the species of Aconitum genus. Key words: Adam Mickiewicz, ‘Switez’, names of plants, tsar