Determinants of middle school students’ attitudes to the Others

W niniejszym artykule prezentuję wyniki analiz, których przedmiotem stał się stosunek gimnazjalistów z klas integracyjnych i nieintegracyjnych do Innych w kontekście uwarunkowań socjodemograficznych, medialnych, rodzinnych, uwarunkowań związanych ze grupami rówieśniczymi, uwarunkowań szkolnych oraz uwarunkowań łączących się ze środowiskiem lokalnym. W pracy uwzględniłam Innych – osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Ujęłam tu cztery wyznaczniki inności (niepełnosprawność, odmienność etniczna i rasowa, odmienność statusu materialnego i inność religijna) oraz przedstawicieli sześciu kategorii: osoby z zespołem Downa, osoby na wózku inwalidzkim, członków mniejszości romskiej, osoby czarnoskóre, osoby ubogie i świadków Jehowy. Grupą badawczą stali się gimnazjaliści z trzecich klas integracyjnych i nieintegracyjnych z Krakowa. Z tych analiz wynika, że uczęszczanie do klasy integracyjnej nie oddziałuje na wyższy stopień aprobaty przejawianej przez ankietowanych uczniów do Innych. Uzyskane wyniki wskazują też, że do czynników najmocniej wpływających na pozytywny stosunek do Innych należą między innymi: kontakt nawiązywany z nimi w grupie rówieśniczej i w sąsiedztwie, a także udział w wydarzeniach artystycznych o tematyce antydyskryminacyjnej. Z badań płyną wskazania dla praktyki pedagogicznej, które wiążą się z koniecznością podejmowania działań opartych na założeniach edukacji antydyskryminacyjnej i międzykulturowej. Realizacja opisywanych tu działań nie powinna sprowadzać się do jednorazowych „akcji”, ale stanowić część przemyślanej, regularnie realizowanej strategii, która przenika całość życia szkolnego.The article presents the results of the research affects middle school students’ reference to the Others in the context of sociodemographic, media, familial conditions connected with peer groups, school conditioning and related to local environment. I use the term „Others” which means people at risk of social exclusion. I pointed to four factors of distinctness and six categories of Others: first – disability: people with Down syndrome and people in wheelchairs, second: ethnic and race minorities: Roma and black people, third: economic status – the poor, fourth – religion: Jehovah’s witnesses. Research group involves pupils of middle school, strictly saying 3rd grade from inclusive school and school for all in Cracow. Given results determine complex issue. Students from school for all are more accepting toward Others than pupils from inclusive school. However, differences are not statistically significant. It means that attendance to inclusive class does not have an influence on higher level of Others acceptance. There are some aspects affecting middle school student’s positive attitude towards Others, i.a.: contact with positive contents, concerning the Others, presented during participation in events realising aims of antidiscrimination and intercultural education, contact with the Others in peer groups and also in neighbourhood (local environment). There is important to introduce various activities related to knowledge transfer, creating positive attitudes and youth competence to engage activities regarding intercultural education and antidiscrimination education. That realization should not have a character of disposable “action” but be a part of well thought, regularly realized strategy penetrating whole of school life