Mickiewicz in the Classical School?

Adam Mickiewicz made his debut many times between 1817 and 1822: as a poem-writer and reviewer among the Philomaths; as a poet, critic, and a philologist for the literary audience. His first poetic book marks the date of exceptional importance in the history of Polish literature. This article is devoted to Zima miejska (City Winter), Mickiewicz’s press debut. The poem proved to be a considerable challenge even for prominent interpreters of Mickiewicz’s work (Borowy, Skwarczyńska, Kubacki or Zgorzelski). The scientific tradition consequently resulted in numerous divergent interpretations. The reading convention proposed here departs from the didactic understanding of the poem or from perceiving it as an “stylistic exercise” or a moral tale, to which the subject of the poem remains fully neutral. Mickiewicz uses a sophisticated game of subjects in his debut: a mask of parody, sarcasm, taunting and mockery, but avoids moralizing. The analysis of the way tradition functions in a literary piece (Wolter, Trembecki) calls into question the aesthetic and period-marking term coined by Wacław Borowy, namely “Mickiewicz in the classical school.” Mickiewicz had a short episode in the school of Voltaire, but ever since his literary debut he had been the master creating his own original poetic expression.Bogusław Dopart – prof. dr hab., kierownik Katedry Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu na Wydziale Polonistyki UJ; członek korespondent PAU, członek Komisji Historycznoliterackiej PAN, Prezes Krakowskiego Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza; członek kolegium redakcyjnego periodyku „Wiek XIX”, autor książek: Mickiewiczowski romantyzm przedlistopadowy (1992); Mickiewicza słowa sekretne (1999); Romantyzm polski. Pluralizm prądów i synkretyzm dzieła (1999); Poemat profetyczny. O Dziadach drezdeńskich Adama Mickiewicza (2002); Polski romantyzm i wiek XIX. Zarysy, rekonesanse (2013), Kominy, ludzie i obłoki: modernizacja i kultura (wraz z T. Epszteinem i M. Gawin); autor ponad 200 publikacji, w tym około 180 prac naukowych.Uniwersytet Jagielloński, KrakówAdama Mickiewicza wspomnienia i myśli, z rozmów i przemówień zebrał i oprac. S. Pigoń, Warszawa 1958.Billip W., Mickiewicz w oczach współczesnych. Dzieje recepcji na ziemiach polskich w latach 1818–1830. Antologia, Wrocław 1962.Borowy W., O poezji Mickiewicza, Lublin 1999.Chmielowski P., Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki, t. 1, Warszawa 1886.Dernałowicz M., Kostenicz K., Makowiecka Z., Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798–1824, Warszawa 1957.Dopart B., Adam Mickiewicz, [rozdz. IX w:] Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. 5, Romantyzm, vol. 1, Bochnia–Kraków–Warszawa 2003.Dopart B., Dlaczego „neoklasycyzm” [w:] tegoż, Polski romantyzm i wiek XIX. Zarysy, rekonesanse, Kraków 2013.Dopart B., Forma i sens Mickiewiczowskiej „Grażyny”, „Ruch Literacki” R. XLIII, 2002, z. 2 (251).Kawyn S., Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Studia i szkice, Kraków 1967.Kowal J., Literackie oblicze „Dziennika Wileńskiego” (1805–1806, 1815–1830), Rzeszów 2017.Kubacki W., Zima miejska [w:] tegoż, Pierwiosnki polskiego romantyzmu, Kraków 1949.Łempicki Z., Wybór pism, oprac. H. Markiewicz, t. 1, Renesans, oświecenie, romantyzm i inne studia z historii kultury, wstępem poprzedził B. Suchodolski, Warszawa 1966.Maciejewski M., Narodziny powieści poetyckiej w Polsce, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.Mickiewicz A., Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. 5, Proza artystyczna i pisma krytyczne, oprac. Z. Dokurno, Warszawa 1997.Mickiewicz A., Dzieła wszystkie, t. 1, vol. 1, Wiersze 1817–1824, oprac. C. Zgorzelski, Wrocław 1971.Mickiewicz A., Wybór poezyj, t. 1, wyd. 7, BN Seria I Nr 6, Wrocław 1986.Seweryn D., „...jak tam zaszedłeś”. Mickiewicz w szkole klasycznej, Lublin 1997.Sinko T., O tradycjach klasycznych Adama Mickiewicza, Kraków 1923.Skwarczyńska S., Mickiewiczowskie „powinowactwa z wyboru”, Warszawa 1957.Skwarczyńska S., Systematyka głównych kierunków w badaniach literackich, t. 1, Łódź 1948.Skwarczyńska S., „Zima miejska” jako heroikomiczne opisanie, „Zagadnienia Literackie” 1946, z. 2.Stankiewicz-Kopeć M., Leon Borowski – wykładowca akademicki i nauczyciel poetów, „Wiek Oświecenia”, z. 33, Warszawa 2017.Stankiewicz-Kopeć M., Pomiędzy klasycznością i romantycznością. Młodzi autorzy Wilna, Krzemieńca i Lwowa wobec przemian literatury polskiej lat 1817–1828, Kraków 2009.Staropolska poezja ziemiańska. Antologia, oprac. J.S. Gruchała i S. Grzeszczuk, Warszawa 1988.Szyjkowski M., Szyller w Polsce. Studium historyczno-porównawcze, Kraków 1915.Wellek R., Termin i pojęcie klasycyzmu w historii literatury, tłum. A. Jaraczewski [w:] tegoż, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, tłum. A. Jaraczewski, M. Kaniowa, I. Sieradzki, oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1979.Witkowska A., Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia, Warszawa 1998.Zgorzelski C., Wstęp [w:] A. Mickiewicz, Wybór poezyj, t. 1, wyd. 7, BN Seria I Nr 6, Wrocław 1986.11112