XVIII. yüzyıl Galata terekelerine göre Osmanlı'da kitap kültürü

ÖZETTerekeler, bir bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel fotoğrafını ortaya koyabilmek açısından tarihsel bir veri olarak kullanılan birincil kaynakların başında gelmektedir. Bu kaynaklar bazen müstakil olarak tanzim edilmiş defterler halinde olup, bazen de şer’iyye sicilleri içerisinde yayılmış olarak yer alan belge türleridir. Tereke kayıtları, incelenen döneme ve bölgeye ait kitap kültürü ve entelektüel düzey hakkında araştırmacılara önemli bilgiler vermektedir. Muhallefât listesinde yer alan kitaplar, ölen kişilerin bireysel koleksiyonları olup, bu koleksiyonlar entelektüel kimliklerin belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Aynı zamanda bir topluma mensup insanların kitap ile olan ilişkileri sorgulanmadan o toplumun kültürünü değerlendirmek neredeyse olanaksızdır. Zîrâ kitaplar, dinlenerek ya da okunarak insanların fikirlerini geliştirmekte ve bu gelişen fikirler neticesinde o insanların kültür dünyalarını şekillendiren unsurlar oluşmaktadır.Bu tezde, İstanbul Galata Mahkemesi’nde bulunan XVIII. Yüzyıla ait tereke kayıtları, dönemin kitap, kütüphane ve kültür hayatına ilişkin bilgileri ortaya çıkartmak amacıyla incelenmiştir. Bu çalışmanın neticesinde ise XVIII.yüzyılda Galata bölgesi’nde yaşamış ya da bir maksadla orada bulunmuş olan insanların neler okudukları, hangi konularda kitaplara sahip oldukları, bu kitapların değerleri ve o döneme ait kitap, kütüphane kültürüne ilişkin hususların belirlenmesi amaçlanmaktadır.ABSTRACTEstates are one of the primary sources used as a historical data to reveal the socio-economic and cultural photo of a region. These sources are document types which are either issued in the form of records as detached, or commonly used in Kadı Registers. Estate records provide significant information for researchers about book culture and intellectual level. The books in the Muhallefât list are the individual collection of deceased people and play an important role in defining intellectual identities. It is challenging task to evaluate the culture of a society without questioning the relation between society and books. Because books improve the ideas and contribute people shape their culture by listening or reading.In this study, the cultural life of Galata district in XVIII. century is research by observing the heritage in Ottoman Kadı Registers. The Kadı Registers sources that are investigated are belonged to Galata Court.The main goal of the this study is to define the books which were belonged the people who lived in Galata district or found there any reason in XVIII. century, the subject content of these books, the value of the books and the matters of the book culture. Though not claiming to reveal entire book culture in XVIII. century, this study contributes to unearth the book cultures of Galata district