Atatürk döneminde Sümerbank: (1933-1938)

ÖZETBu tez; Sümerbank'ın kuruluşu ve 1933-1938 yılları arasındaki faaliyetlerini ele almaktadır.Giriş bölümünde Cumhuriyet öncesi bankacılık faaliyetleri ele alınmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesi ve bunlara karşı almaya çalıştığı yenileşme ya da batılılaşma gayretleri anlatılmış, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839-1922 yılları arasındaki bankacılık faaliyetleri ile ilgili bilgi verilmiş ve ilk bankaların kuruluşu anlatılmıştır. Bu arada Osmanlı Devleti'nin batılı para ve sermaye çevrelerinden yaptığı ilk borçlanma ile takibeden borçlanmalar sonucu geldiği noktada iflas etmesi, merkez bankası ve para basma tekelinin yabancı sermayeli Osmanlı Bankası'na verilmesi ardından Osmanlı Devlet borçlarını yöneten ve batılı alacaklıların kontrolündeki mali müesseselerin kuruluşundan bahsedilmektedir. Bu bölümde Osmanlı imparatorluğu'nda kurulan millî bankalardan sadece Osmanlı İtibar-ı Millî Bankası ele alınmıştır.Birinci bölümde Cumhuriyet'in devraldığı bankacılık sisteminin özellikleri anlatılmakta, İzmir İktisat Kongresi'nin bankacılık ile ilgili görüş ve önerileri ele alınmaktadır. 1933 Yılına kadar olan dönemde devletin kurduğu kamu bankaları ile Cumhuriyet Türkiyesi'nin iktisadi uygulamalarından bahsedilmektedir.İkinci bölümde Sümerbank'ın kuruluş süreci ile ilgili konular ele alınmıştır.Üçüncü bölümde Sümerbank'ın icrasına memur edildiği Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı uygulamaları ve bu kapsamda ülkede yaptığı sanayi yatırımları ile devralarak işlettiği devlet müesseselerinin 1933 yılından başlayarak 1938 yılı sonuna kadar olan dönemdeki faaliyetleri hakkında her fabrika ve işletmesinin bilgileri verilmektedir.Sonuç bölümünde genel bir değerlendirme yapılarak Sümerbank'ın faaliyetlerinin ülkemizde yarattığı etkiler anlatılmaktadır.Sonuç bölümünde genel bir değerlendirme yapılarak dünyadaki yatırım bankacılığının Türkiye'deki örneği olan Sümerbank'ın faaliyetlerinin ülkemizde yarattığı etkiler anlatılmaktadır.SUMMARYThis thesis examines the foundation and the 1933-1938 activities of Sümerbank. Introduction part includes the banking operations which were held before the foundation of Turkish Republic. In this part, the fall of Ottoman Empire, activities and precautions which were taken in order to westernize and refresh the Empire; the banking operations in the Ottoman Empire between 1839-1922 and establishment of the first banks within the state was examined. Also in this part the first debt taken from western capital markets, following debt policies and initial bankruptcy, lending over the authority for money printing and central bank management to Ottoman Bank which was a foreign capital investment and the institution of financial organisations which managed the country's debt policy by the lenders were told. In this part only national bank which was examined is Osmanlı İtibar-ı Milli Bank.In the first part characteristics of the banking system that was inherited to the new republic and the recommendations and offerings of Izmir Economic Summit on the issues of banking system was explained. In this part Turkish Republic's economic applications and the foundation of the banks owned by the public was also examined. Second part includes the foundation period of Sümerbank.In the third part, the role of Sümerbank in the First Five Year Industry Plan, investment made to different industries and management of the government institutions that are taken over by Sümerbank under this role starting from 1933 to 1938 and activities in every factory and every enterprise are all detailed.In the conclusion part, evaluating generally, the effects of Sümerbank which is the sample of banking in global terms and its activities upon our country have been told