1928- 1945 yılları arası halk sağlığı hizmetleri

ÖZETBu çalışmamızda; Kurtuluş Savaşı' nda, Atatürk döneminde ve II. Dünya Savaşı' nda yaşanan sağlık alanında ki zorluklar ile bulaşıcı ve salgın hastalıklarda kazanılan başarılar incelenmektedir.Türk halkı Kurtuluş Savaşı' nda sadece düşmanla mücadele etmemiş, bulaşıcı ve salgın hastalıklarla da mücadele etmiştir. Kurtuluş Savaşı'nda askerin %40' u sıtmalı, 10 milyon insanın 3 milyonu trahomlu idi.1928 yılında Merkez Hıfzısıhha Okulunun açılmasıyla halk sağlığı çalışmaları ivme kazanmıştır. Bu çalışmaların baş mimarı Dr. Refik Saydam dır. 1930 yılında 1539 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu' nu çıkarmıştır. Bu kanun o dönemin şartlarına göre devrim niteliğinde idi.1928-1945 yılları arasında Seyyar Tabiplikler, Tedavi Evleri, Hıfzısıhha Mektebi, Köy Sağlık Koruyucuları, Köy Ebesi Mektebi, Etimesgut Dispanseri ve Köy Enstitüleri açıldı. Sağlık propagandası yapılarak; sıhhi filmler, renkli afişler, sağlık risale ve broşürleri, teknik neşriyat, sıhhi ve içtimai coğrafyalar, sağlık mecmuası ve sıhhi teşkilat haritaları basılmış ve yayınlanmıştır.Örnek olması bakımından dört bulaşıcı hastalıkla yapılan mücadeleler şunlardır:1919 yılında veremden ölenler bildirilmesi zorunlu hastalıkların beş katıydı. Başta İstanbul Verem Savaş Derneği' nin çalışmalarıyla Türk mucizesi gerçekleşmiş verem tehlike olmaktan çıkmıştır.Sıtma ile yapılan mücadele ile 1930 yılında bile sıtmanın en çok görüldüğü yer olan Adana' da sıtma hemen hemen hiç kalmamıştır.Trahom özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu' da yaygındı. Açılan hastane ve dispanserler sayesinde 1935 yılında bu bölgede körlük oranı %3' e düşürülmüştür.Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Kurulduğunda ilk ele alınan konu frengi idi. Frengi ile büyük mücadele Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile başladı. Özel tarama ekipleri ve dispanserler kuruldu. Bu sayede frengi tehlike olmaktan çıkarıldı.Atatürk döneminde zor şartlarda yapılan halk sağlığı çalışmaları ve açılan kurumlar örnek alınmalıdır.SUMMARYIn our study the difficulties in health matters lived during Salvation War, Atatürk period and Second World War and also success in fight with contagious deseases and epidemics in these periods are examined.Turkish public did not only fight with the enemy in Salvation War, but also with contagious deseases and epidemics. In Salvation War %40 of the soldiers were suffering from malaria and from 10 millions 3 millions had trachoma.With the opening of Central Hygiene School in 1928, the public health works gained speed. The chief architect of these studies was Refik Saydam, MD. He issued the General Law of Hygiene numbered 1539. This law was a kind of revolution when we consider the conditions of this period.During 1928-1945 Itinerant Doctor Offices, Healing Houses, Hygiene School, Village Health Protectors, Village Midwife School, Etimesgut Welfare Center for Out-Patients and Village Institutes were opened. By making a propaganda of health; hygiene films, colorful posters, health brochures, technical editions, social and hygienic geographies, health magazines and hygiene establishments maps were published and broadcasted.As an example the fight with four contagious diseases were as follows :In the year 1919 people dying from tuberculosis were 5 times more than the declared number. With the help of İstanbul Tuberculosis Fighting Association, the Turkish miracle was realised and tuberculosis was no longer a problem.With the help of the fight with malaria, even in Adana where the most malaria cases were seen in 1930, malaria disappeared soon.Trachoma was especially found in Eastern and Southeastern Anatolia. With help of newly opened hospitals and health centers the ratio of blindness in this region dropped to %3.When Health and Social Support Institution was founded, the first subject that was considered was syphilis. The big fight with syphilis started with the law of hygiene. Special scan teams and health centers were founded. By this way syphilis was no longer a danger.The public health works and establishments that were opened in Atatürk period should be an example for today