Pomniki historii - spojrzenie krytyczne

Pomnik historii jako pojęcie pojawiło się w ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach. W obecnym akcie prawnym: ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami pomnik historii jest formą ochrony zabytków. Od 1962 r. nie wprowadzono żadnych zasad obejmujących kryteria wyboru zabytków oraz sposoby przygotowywania i procedowania wniosków o uznanie za pomnik historii. Powoduje to, że uznawanie zabytków nieruchomych za pomniki historii jest obarczone dużą uznaniowością. Lista obejmująca 105 pomników historii nie jest reprezentatywna ani ilościowo, ani jakościowo w stosunku do całego zasobu zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Konieczne jest wprowadzenie przepisów regulujących ten stan, a także jasne zasady finansowania prac konserwatorskich zabytków uznanych za pomniki historii