Samobójstwo wspomagane w prawie polskim oraz niemieckim. Uwagi na tle wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego

The article concerns the issue of admissibility of assisted suicide in Poland and Germany. The main research question is the possibility of accepting the right of an individual to commit suicide and to apply for help of the third party in this matter. The analysis of this issue has been made by comparing Polish and German regulations, with particular attention paid to the judgment of the Federal Constitutional Court issued in February 2020. The existence of the right to suicide would have to influence the perception of not only the suicide itself and the possible provision of medical assistance to persons committing a suicide attack, but also assisted suicide in form of providing resources or assistance to persons intending to commit suicide. Before the judgment was delivered, the legal assessment of such behaviour under German law depended on the relationship between the person who provided the assistance and the suicide - the institutions which provide assistance for suicide in an organised manner (for example the Swiss association „Dignitas”) were prohibited. In Poland, on the other hand, there is a dispute concerning the assessment of assisted suicide – part of the doctrine considers this to be an activity prohibited by Article 151 of the Polish Penal Code, while others considers that this provision does not apply to aid granted at the initiative of a future suicide. Therefore, the German experience is helpful in assessing the issue of admissibility of assisted suicide, especially discussion about the former regulation. The article presents criminal law regulations in both countries and an analysis of the adoption of the right to commit suicide in the Polish legal system. Niniejszy artykuł dotyczy kwestii dopuszczalności samobójstwa wspomaganego w Polsce i w Niemczech. Głównym pytaniem badawczym jest możliwość przyjęcia prawa jednostki do popełnienia samobójstwa oraz do ubiegania się o pomoc w dokonaniu tego zamiaru. Analiza tej kwestii została dokonana poprzez porównanie regulacji polskiej i niemieckiej, ze szczególnym uwzględnieniem wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego wydanego w lutym 2020 roku. Przyjęcie istnienia prawa do samobójstwa musiałoby wpłynąć na postrzeganie nie tylko samego samobójstwa i ewentualnego udzielania pomocy medycznej osobom dokonującym zamachu samobójczego, lecz również samobójstwa wspomaganego, czyli dostarczania środków lub pomocy intelektualnej osobom zamierzającym popełnić samobójstwo. Przed wydaniem wspomnianego wyroku ocena prawna takiego zachowania według prawa niemieckiego zależała od relacji osoby udzielającej pomocy oraz samobójcy została zabroniona działalność instytucji zajmujących się udzielaniem pomocy do samobójstwa w sposób zorganizowany (np. znanego szwajcarskiego stowarzyszenia „Dignitas”). W Polsce natomiast istnieje spór dotyczący oceny samobójstwa wspomaganego – część doktryny uznaje to za działanie zabronione przez art. 151 k.k., część natomiast uznaje, że przepis ten nie dotyczy pomocy udzielanej z inicjatywy przyszłego samobójcy. W związku z tym do oceny zagadnienia dopuszczalności samobójstwa wspomaganego pomocne są doświadczenia niemieckie, zwłaszcza związane z uchylonym zakazem działalności wyspecjalizowanych organizacji. Artykuł prezentuje regulacje prawnokarne w obu państwach oraz analizę przyjęcia prawa do popełnienia samobójstwa w polskim systemie prawnym.