Przestrzeń ducha w muzyce: koncepcja podmiotu Eero Tarastiego jako narzędzie interpretacji zjawiska 

The spiritual dimension of music has always been shrouded in a mystery. In 19th c. some desperate attempts were made to capture the spirituality of music by resorting, on the one hand, to the sphere of metaphors and essayism, on the other, to philosophical tools. The aesthetics of emotions, however, began at some point to be uncomfortable. “The inexpressible” of music, be at first its highest virtue, led no farther than to the sphere of poetics without explaining the phenomenon of musical transcendence. The 60’and the 70’of 20th c. brought the instruments of the structural musical semiotics. The latter, despite its neo-positivist and laboratory precision, shunned the significance of extra-musical subject matters, confining its research to some neutral levels and believing in the existence of an objective text of a music work. “The semantic turn” brought a new branch of semiotics exposing the very process of meaning understood as a dynamic act inextricably linked with a cultural context. In this semiotic perspective it is suggested to interpret the phenomenon of spiritual content of music by employing the elements of the concept of a subject defined by Eero Tarasti. The existential Me and the social Self explain many ideas related to extra-musical subject matters of a music piece (particularly those of theological and metaphysical nature) helping to understand the mechanism of merging “cultural subject matters” into semantic relationships.Duchowy wymiar muzyki zawsze stanowił zagadkę. W XIX wieku próbowano rozpaczliwie uchwycić ducha muzyki, uciekając w sferę metafor i eseistyki z jednej strony, a sięgając po filozoficzne narzędzia z drugiej. Estetyka uczucia stała się jednak w pewnym momencie niewygodna. „Niewyrażalne” muzyki, stanowiące z początku jej najwyższą cnotę, prowadziło nie dalej niż w sferę poetyki, nie wyjaśniając fenomenu muzycznej transcendencji. Lata 60. i 70. XX wieku przyniosły narzędzia strukturalnej semiotyki muzycznej. Ta ostatnia mimo neopozytywistycznej, laboratoryjnej dokładności stroniła od problemu znaczenia treści pozamuzycznych, ograniczając swoje badania do poziomu neutralnego i wyrażając wiarę w istnienie obiektywnego tekstu dzieła. „Zwrot semantyczny” przyniósł nowy odłam semiotyki eksponującej sam proces znaczenia rozumiany jako akt dynamiczny i nierozerwalnie związany z kontekstem kulturowym. W tej właśnie perspektywie semiotycznej proponuje się interpretację fenomenu duchowej treści muzyki, wykorzystując elementy koncepcji podmiotu Eero Tarastiego. Egzystencjalne Me i społeczne Self wyjaśnia wiele idei związanych z treścią pozamuzyczną dzieła (zwłaszcza natury teologicznej i metafizycznej) i przyczynia się do zrozumienia mechanizmu wiązania „tekstów kulturowych” w wiązki znaczeniowe