Procedural justice as the complementary purpose of criminal process: defining the model of the criminal process through the principles: of substantive truth, of adversarial process, presumption of innocence and in dubio pro reo, in the light of the proceduralization of criminal law and the concept of strengthening adversarial elements of process

Autor niniejszej pracy zdecydował się na zastosowanie spojrzenia na omawiane przez siebie instytucje karnoprocesowe przez pryzmat próby rekonstrukcji paradygmatu modelu procesu. Efektem tego zabiegu, w jego zamierzeniu, ma być ujawnienie celu procedury karnej, a następnie prześledzenie tego, jak kształtuje się on w obliczu wykładni najważniejszych norm składających się na jej model, a doktrynalnie ujmowanych w kategorię zasad procesu. Powyższe działania podejmowane są przy uwzględnieniu tendencji, które w szerokim stopniu ujawniły się w polskiej procesualistyce karnistycznej w okresie zmian nowelizacyjnych z lat 2013-2016.Rozdział I obejmuje zatem próbę odkrycia istoty procesu karnego poprzez konceptualizację pojęcia jego celu. Istotne dla realizacji tego zadania jest prześledzenie, dotychczas wyrażanych w doktrynie, 3 głównych poglądów dotyczących powyższej tematyki. Sprowadzić je można do: przekonania o wyłącznie implementacyjnym charakterze norm karnoprocesowych wobec norm karnomaterialnych, poglądu o trafnej represji jako celu procesu karnego, a także stanowiska dostrzegającego w tej pozycji postulat osiągnięcia sprawiedliwości materialnej oraz proceduralnej. Opowiadając się za wariacją ostatniego z poglądów, autor pracy podejmuje próbę wykładni pojęcia sprawiedliwości proceduralnej w kontekście rozważań opartych o filozofię prawa, w tym obecne u części jej przedstawicieli, intuicje nawiązujące do koncepcji “czystej sprawiedliwości proceduralnej”. Ponadto, uwzględnia perspektywę istniejących we współczesnym prawie karnym tendencji proceduralizacyjnych. Ważną częścią tego fragmentu pracy jest określenie zakresu pojęcia rzetelnego procesu i jego wpływu na odtworzony cel modelu procedury karnej.Rozdział II ukazuje zasady procesu karnego jako, komplementarny wobec wyznaczonego celu, element kształtujący paradygmat procesu karnego, podporządkowany jednakże wykładniczym wskazaniom, wynikającym z potrzeby nakierowania modelu na osiągniecie stanu sprawiedliwości materialnej oraz proceduralnej. W szerokim zakresie prowadzona jest zatem próba wyznaczenia treści zasad: prawdy materialnej oraz kontradyktoryjności, także przy uwzględnieniu determinant wykładniczych zakorzenionych w Nowelizacji z 2013 r. Ta część pracy obejmuje również istotną próbę wskazania znaczenia pojęcia bezstronności w kontekście postulatu realizacji sprawiedliwości proceduralnej, która w przyszłości - w opinii autora pracy - winna przyczynić się do ukształtowania omawianych w tym rozdziale zasad procesu karnego.Rozdział III skupia się na wskazaniu, iż niezależnie od obowiązywania rozwiązań z okresu Nowelizacji z 2013 r., polski model karny, w jakikolwiek pomyślany dotychczas w doktrynie sposób, zawsze zawierał w sobie aspekty świadczące o istotnej i komplementarnej wobec celu procesu karnego roli sprawiedliwości proceduralnej. Dla realizacji powyższej potrzeby, w tym fragmencie pracy, przeprowadzono wyczerpującą wykładnię zasady domniemania niewinności wraz z uwypukleniem wpływu, jaki poprzez ciężar dowodu wywiera ona na kształt kontradyktoryjności w procesie karnym. Istotna część poświęcona została także próbie konceptualizacji zasady in dubio pro reo, przy uwzględnieniu wymogu wynikającego z - odtworzonego w poprzednich rozdziałach - paradygmatu procesu karnego, a także w kontekście rozważań wyrosłych na tle sporów w okresie Nowelizacji z 2013 r.The thesis aims at establishing the author’s own interpretation of the paradigm of criminal law that results in unveiling the purpose of criminal process, followed by the interpretation of the basic principles that govern it: substantive truth, adversarial process, presumption of innocence and in dubio pro reo. The presented analysis - which refers both to the ancient opinions of legal doctrine and to the recent discussion in Poland on the concept of strengthening elements of adversarial process - argues with an approach deeply rooted in the theory of Polish criminal law, that tends to consider the substantive truth as a basis for the whole model of process. To the contrary, it is the author’s intention to emphasize the role of the procedural justice as the complementary, yet not commonly recognized in Poland, purpose of criminal law and its growing significance on how norms shall be interpreted to guarantee the proper respect to the parties and their autonomy in shaping their own rights during the proceedings. The philosophical basis for such assumptions can be found in the concept of the proceduralization of law, as well as in a critical approach to J. Rawls’ theory of justice. In the further part of the thesis, the author, using the aforementioned reasoning, presents the practical approach that results in the new interpretation of the presented principles