Groups of Companies and Its Functioning in the Absence of Legislative Action – Selected Issues

Praca podzielona jest na trzy rozdziały. Celem rozdziału pierwszego jest przybliżenie natury prawnej i ekonomicznej zgrupowania. Rozdział drugi służy określeniu pojęcia interesu spółki jako samodzielnego podmiotu i odniesienia tego pojęcia do interesu całej grupy. Rozdział trzeci został poświęcony orzecznictwu polskich sądów, które orzekały w sprawach o stwierdzenie nieważności albo uchylenie uchwały, podjętej głosami akcjonariusza większościowego, w spółkach należących do grupy. Warunkiem koniecznym do przybliżenia natury ekonomicznej i prawnej zgrupowania, a to jest celem rozdziału pierwszego, jest przyjęcie określonego ujęcia grupy spółek. Wobec braku ustawowej regulacji, zasięg podmiotowy grupy spółek, zdaniem autora, powinien być wyznaczany w oparciu o pojęcie kontroli, wykonywanej w ramach istniejących powiązań kapitałowych. W drugiej części rozdziału pierwszego zostały poddane analizie konflikty agencyjne występujące w grupach spółek. Wyjaśnienie ekonomicznej natury zgrupowania wymaga bowiem zanalizowania ścierających się interesów. Analiza ta prowadzi do wniosku, że wertykalny konflikt agencji występuje w grupach spółek w złagodzonej formie z uwagi na skonsolidowaną strukturę własności w rękach spółki-matki. Natomiast konflikt horyzontalny, w spółce należącej do grupy, odznacza się większą intensywnością i specyficznymi cechami. Rodzi on większe ryzyko dla akcjonariuszy mniejszościowych oraz wymaga bardziej złożonego ważenia interesów niż w przypadku samodzielnej spółki. Rozdział drugi przedstawia interes spółki jako wypadkową interesów wspólników lub akcjonariuszy oraz, w zakresie niesprzecznym z interesami wspólników, innych osób zaangażowanych w spółkę. W oparciu o tak rozumiany interes spółki autor podejmuje próbę dekonstrukcji interesu zgrupowania spółek. Uwzględnianie przy tym interesu wszystkich spółek zależnych wydaje się nierealistyczne, co prowadzi do konkluzji, że interes zgrupowania należy traktować z perspektywy odstępstw od działania w interesie samodzielnej spółki; a nawet, że wystarczy interpretować sam interes spółki przez pryzmat jej uczestnictwa w zgrupowaniu. Nie ma więc potrzeby, zdaniem autora, wyznaczania interesu zgrupowania w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od interesów poszczególnych spółek. Rozdział trzeci zawiera analizę trzech orzeczeń sądów powszechnych, które odmówiły uchylenia, czy też stwierdzenia nieważności, uchwał walnych zgromadzeń spółek należących do grupy. Uchwały te miały na celu sformalizowanie uczestnictwa spółek w grupie, przyjęcie kodeksów grupy oraz powiązania wynagrodzenia członka zarządu spółki zależnej ze stosowaniem grupowej strategii. Omawiane orzeczenia nie przedstawiają jasnych rozwiązań, stosują niejednolitą terminologię i nie wystarczają do sformułowania ogólnych wniosków. Sądy dostrzegają jednak specyfikę ekonomiczną grupy, wskazują na potrzebę pewnego ważenia interesów w ramach grupy spółek, a także rygorystycznie stosują wymogi związane z ciężarem dowodu. To ostatnie powoduje, że akcjonariuszowi mniejszościowemu spółki zależnej trudno będzie sprostać temu ciężarowi i doprowadzić do stwierdzenia nieważności lub uchylenia uchwały podjętej głosami akcjonariusza większościowego.This thesis is divided into three chapters. Chapter One specifies the legal and economic nature of the group of companies. Chapter Two aims at defining the interest of the company as a separate entity matching it with the notion of the interest of the group as a whole. Chapter Three outlines the decisions taken by Polish courts which adjudicated upon the declaration of invalidity or repealment of the general meetings' resolutions of the companies belonging to the group. Specifying legal and economic nature of the group of companies, which is the purpose of Chapter One, demands adopting certain understanding of the group. Since no legislative action has been taken, the author proposes that the notion of control is used in order to delimit the scope of the group. Second part of Chapter One outlines agency conflicts arising in the groups of companies. This is because one needs to characterize conflicting interests in order to determine the economic nature of the group. This characterization leads to the conclusion that the vertical agency problem in groups is lessened due to the structure of ownership, consolidated in the hands of the parent company. In contrast, horizontal agency problem proves to be particularly acute and has certain distinctive features. Namely, it bears greater risk for minority shareholders and demands more complex balancing of interests than the one in an independent company. Chapter Two treats the interest of the company as a resultant of the interests of shareholders and, insofar as it is not contrary to shareholders' interests, the interests of other people engaged in the company's operations. Building on such theory, the author attempts to construe the interest of the group. Taking into account the interest of every single subsidiary belonging to the group proves to be unrealistic. Rather, the interest of the group should be viewed as an exception to the rule requiring managers to act solely in the interest of the independent company; or even as the interest of the independent company, albeit interpreted through the lens of its participation in the group. Consequently, there is no need to construe the interes of the group in the abstract manner, isolated from the interests of particular companies. Chapter Three comprises analyzes of three decisions by Polish courts which refused either to repeal or to declare the invalidity of the general meetings' resolutions of the companies belonging to the group. Said resolutions aimed at formalizing the participation in the group, adopted the rules of the group, and tied the executives' compensation to the compliance with the rules and group strategy. Decisions in question do not provide for a clear-cut set of rules. Equally, they do not use coherent terminology. Thus, those decisions cannot serve as a basis for any general conclusions as to the standard for adopting resolutions in the interest of the group. The courts, however, take notice of the economic specificity of the group, they see the need for the balancing of interest in the context of groups. Courts also rigorously require plaintiffs to meet highly set threshold of proof. This, in turn, makes it difficult for the minority shareholders to meet their burden and succeed in the claim for declaration of invalidity or repealment of the resolution