Intercultural education and multiculturalism in opinions of participants and organizers of activities. Based on examples of selected cultural institutions in Cracow.

Wielokulturowość, porozumienie i kontakt międzykulturowy wydają się być pojęciami coraz bardziej aktualnymi w Polsce. Związane są z nimi różne konsekwencje: konflikty wynikające z uprzedzeń i stereotypów, dyskryminacji czy szoku kulturowego, obawa przed narastającym zjawiskiem migracji i wymian międzykulturowych. Z drugiej strony - etniczność, religijna i językowa odmienność, wielokulturowość estetyki czy potencjał gospodarczy stanowią kapitał kulturowo – społeczny. Zadaniem edukacji międzykulturowej jest zniwelowanie lęków, kompleksów i zagrożeń, nastrojów ksenofobicznych i nacjonalistycznych, uczenie o innych kulturach, przygotowanie uczestników na narastające zjawisko migracji wewnętrznej i zewnętrznej oraz rozwój strategii integracyjnych. Polska staje się coraz bardziej wielokulturowa. W obecnej sytuacji, gdy wielokulturowość dopiero znajduje się na etapie rozwoju i, w porównaniu do innych państw europejskich, jest niewielka, edukacja międzykulturowa może przybrać charakter prewencyjny, czyli przygotować społeczeństwo na to, co może nastąpić wobec narastającego mieszania się kultur. Potrzeba realizacji w praktyce teoretycznych przesłanek dotyczących wielokulturowości i przedstawione w części pierwszej informacje oraz wyodrębnione teorie stanowiły kanwę do przeprowadzonych badań. W części pierwszej pracy dokonano przeglądu definicji międzykulturowości i wielokulturowości, a także zjawisk związanych z różnorodnością kulturową, które mogą mieć związek z edukacją. Szczególne znaczenie ma edukacja międzykulturowa i wielokulturowa, które zostały zdefiniowane. W wyniku konfrontacji i analizy treści można wyciągnąć wniosek, że pojęcia te stosowane są zamiennie, przede wszystkim w mowie potocznej, ale również – w literaturze naukowej. Analiza tekstów oraz badania własne doprowadziły do stwierdzenia, że edukacja wielokulturowa przekazuje wiedzę o konkretnych kulturach i stanowi merytorycznie niezbędny element edukacji międzykulturowej, która skupia się na budowaniu postaw, wypracowaniu kompetencji międzykulturowych i odnajdywaniu relacji między rożnymi grupami. Przeprowadzono również analizę programów szkolnych w kontekście edukacji międzykulturowej w celu wyznaczenia roli animacji kultury i edukacji pozaformalnej w tej dziedzinie. Celem prezentowanych w pracy badań własnych było zdiagnozowanie propozycji edukacji międzykulturowej w wybranych instytucjach kultury w Krakowie, określenie stanu ich zróżnicowania oraz poznanie opinii uczestników i organizatorów zajęć o problemach wielokulturowości i podejmowanych działaniach edukacji międzykulturowej. Metodologia badań własnych została opisana szczegółowo w rozdziale trzecim. Dokonano analizy ofert wybranych instytucji w oparciu o udostępniane w Internecie dane, przedstawiono wyniki i analizę badań ankietowych, przeprowadzonych wśród uczestników zajęć organizowanych przez wybrane instytucje oraz przestawiono analizę wywiadów z pracownikami i wolontariuszami wybranych instytucji kultury. Przyjmując metodologię badań ilościowo – jakościowych, starano się odpowiedzieć na główny problem badawczy: jakie i na ile zróżnicowane są propozycje edukacji międzykulturowej w instytucjach kultury w Krakowie oraz jakie są opinie o prowadzonych zajęciach uczestników i organizatorów? Zaprezentowano ofertę piętnastu instytucji kultury, przeprowadzono 100 ankiet i cztery wywiady w następujących organizacjach: Jewish Community Centre (JCC), Staromiejskim Centrum Kultury Młodzieży, Stowarzyszeniu Promocji Wielokulturowości Interkulturalni PL oraz Nowohuckim Centrum Kultury. W rozdziale czwartym pracy przedstawiono wyniki wszystkich badań. Główne podsumowanie pracy przestawiono w zakończeniu. W ostatniej części kolejno przedstawiono aktualną i tematyczną bibliografię dotyczącą badanego tematu. W aneksie zamieszczone zostały: kwestionariusz ankiety opracowany dla uczestników zajęć oraz transkrypcja autoryzowanych wywiadów z pracownikami instytucji kultury, prowadzącymi zajęcia.Mulitculturalism, cultural understanding and contact are concepts, which are very accurate in Poland. There are a lot of consequences connected with them: conflicts caused by stereotypes, discrimination or cultural shock, fear of migrations and intercultural exchanges. On the other side: ethnicity, religious and linguistic diversity, multiculturalism of esthetic and economic potential are socio – cultural capital. The task of intercultural education is to eliminate fears, biases, complexes, dangers and xenophobic or nationalist atmosphere, to teach about other cultures and to expand strategies of integration. Poland is still very multicultural. Multiculturalism is developing, and, in comparison to other countries, is on low level, so intercultural education can be a kind of prevention – it can prepare Polish society to consequences of cultural diversity. There is a big requirement to realize theories and possibilities in intercultural education. The first part of the thesis is a kind of review of definitions, theories and knowledge about multi – and interculturalism. Very significant is the fact, that inter- and multicultural education are concepts, which are very often mixed and interchangeably used. The analysis of texts and researches done for this thesis shown, that multicultural education is teaching about other cultures, so it is very important part of intercultural education, that should be concentrated on creating attitudes, intercultural competences and finding relations between different groups. Also school programs were analyzed in order to check out, how the intercultural education is implemented. The aim of research was to diagnose the offers of intercultural education in cultural institutions in Cracow and to know opinions of participants and organizers of classes about possibilities of such activities in their city. The methodology of researches is described in third chapter and the effect of researches in fourth. An analysis of websites of cultural institutions was made, surveys were filled in by participants and interviews with organizers were conducted. The main problem of researches was: what are the offers of intercultural education in cultural institutions in Cracow, in what way they are differentiated and what are opinions of participants and organizer about it. In the last part there is a bibliography used in thesis and annex: survey and interviews conducted with organizers