The review of chosen issues regarding the economy of penal law

Niniejsza praca skupia się na przedstawieniu nurtu ekonomicznej analizy prawa ze szczególnym uwzględnieniem jego rozważań dotyczących prawa karnego. Ze względu na fakt, iż jest to bardzo obszerny temat zaprezentowane zostały jedynie wybrane zagadnienia. Na wstępie autor stawia hipotezę, że prawo karne nie musi generować jedynie kosztów dla budżety państwa, ale może zostać ekonomicznie efektywnie zbilansowane. Cała praca składa się z trzech rozdziałów. W Rozdziale I zatytułowanym Podstawy ekonomicznej analizy prawy karnego przybliżone zostały fundamentalne założenia nurtu ekonomicznej jako niepozytywistycznej koncepcji myślenia o prawie., w tym koncepcja homo oeconomicus Dodatkowo zaprezentowane zostało w jaki sposób i dlaczego podstawowe funkcje prawa karnego tj. funkcja ochronna, gwarancyjna, sprawiedliwościowa i kompensacyjna mogą być interpretowane w kategoriach ekonomicznych. Rozdział II skupia się natomiast na zyskach i kosztach związanych z popełnieniem przez daną osobę czynu zabronionego. Na wstępie uzasadniono dlaczego badacze próbują określić koszt przestępstwa i przedstawić go za pomocą jednostki pieniężnej i możliwości jakie daje taki szacunek. Następnie przedstawiona została różnica pomiędzy kosztem zewnętrznym a kosztem społecznym przestępstwa. W dalszej części zaprezentowano także, z czyjej perspektywy należy mierzyć koszty i zyski z przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem trzech kategorii osób – sprawcy, ofiary oraz społeczeństwa jako ogółu. Na zakończenie Rozdziału II zaprezentowane zostały zaś rozważanie dotyczące różnic pomiędzy wymiernym i niewymiernym kosztem przestępstwa. W Rozdziale III autor skupia się na pokazaniu, w jaki sposób przedstawione wcześniej założenia teoretyczne mogą być stosowane w praktyce. Przedstawione zostało pięć podstawowych metod służących wycenie niewymiernych kosztów przestępstwa. Każda z tych metod opiera się na innym kryterium ekonomicznym: premii za ryzyko, cenie nieruchomości, odszkodowaniach sądowych, utraconej produkcji oraz wycenie warunkowej. W tym rozdziale zaprezentowane zostało także, w jaki sposób ustawodawca może modulować wysokość przewidzianych w kodeksie karnym sankcji, tak aby dążyć do realizacji postulatu efektywności ekonomicznej prawa. Wszystkie wnioski płynące z zaprezentowanych w niniejszej pracy rozważań zostały przez autora zebrane i przedstawione na zakończenie niniejszej pracy.The main focus of this paper is to present the current known as Law & Economics, with a special regard to its studies considering penal law. Due to the fact that the subject is very broad only chosen issues have been presented. At he beginning the author states that penal law does not have to only generate costs to the country’s budget but it can be balance from the economic point of view. The whole paper consists of three chapters. In Chapter I entitled Bases for the economical analysis of penal law fundamental assumption of Law & Economics as a non-positivistic current in law theory, including homo oeconomicus theory, have been explained. Additionally it has been presented how and why the basic functions of penal law such as protective function, guarantee function, keeping justice and compensatory function can be interpreted in terms of economy. Chapter II focus on cost and benefits associated with committing a crime by a given person. First it has been explained why the scientists try to estimate the costs of crime and put it into a monetary form and what possibilities does such estimation give. Next the difference between external and social cost of crime has been discussed. Then it has been presented from whose perspective should the costs and benefits of crime be measured, with a special regard to three categories of subjects – the offender, the victim and the society as a whole. At the end of Chapter II a few issues referring the difference between tangible and intangible cost of crime have been presented. In Chapter III the author focuses on showing in what way previously presented theoretical assumptions can be used in practice. Five basic methods used to calculate the intangible costs of crime have been introduced. each of these methods is based on a different economical criteria such as: wage rate differentials for risky jobs, housing prices (property value), jury awards, lost production and contingent valuation. In this chapter is has also been shown how a policymakers can shape the strictness of sanctions from the penal code, in such a way that their use can fulfill the postulate of economical effectiveness of law. All the conclusions drawn from the previous considerations have been summed up and presented by the author at the end of this paper