Birth certificates of the Roman‑Catholic church of the Bialystok deanery from the second part of the 19th century. Content and structure of personal records. Alphabetical lists of names. Part 1. Year 1875

The aim of the book is to show: -content and structure of the notations in the original birth certificates of the Roman-Catholic Church in the Bialystok deanery in the period of the Russian Partition of Poland (1875-1915); -changes in names and surnames of the Catholic parishioners of the Bialystok deanery due to introduction of duty to keep Catholic birth certificates in Russian language by tsarist authorities. Since the year 1849, the content and structure of the birth certificates in Russian language in comparison to Polish versions were not changed significantly as their creation had been controlled by the Church. The notations in the original birth certificates show that Russian language had the greatest influence on the amount of changes in names and surnames of the Catholic parishioners of the Bialystok deanery in the period of the Russian rule. Cultural and language differences between Polish and Russian brought different types of changes: -Polish first names, which had some Orthodox equivalents, were written down in this way, e.g.: Иван (Iwan) instead Jan, Осип (Osip) instead Józef, Викентий (Wikientij) instead Wincenty, Екатерина, Катерина (Jekatierina, Katierina) instead Katarzyna, Софья (Sofia) instead Zofia, Павлина (Pawlina) instead Paulina; -It was used to replace consonant h on g (г), e.g. Галицкая (Halicka), Гриневицкая (Hryniewicka), Головня (Hołownia). -It was used to replace Polish rz on r (р) i ż (ж) or only r, e.g. Вержбицкiй (Wierz­bicki), Грибовская (Grzybowska); -The vowel groups em, om, on were introduced instead of Polish nasal vowels ą, ę, e.g. Голембевскiй (Gołębiewski), Домбровскiй (Dąbrowski), Гонсовскiй (Gąsowski); -Russian endings -skij, -skaja were introduced, e.g. Рудницкiй (Rudnicki), Гурская (Górska); -Russian anthroponimic three-word names were used: surname, first name and patronymic, e. g. Лагодовичъ Юзефа Матвеевна, Люль Катерина Войтеховна, Савицкий Викентий Петровъ, Сохонь Андрей Андреевъ. The edition of alphabetical personal registries of parishioners born in 1875 was also one of the main purpose of this work. The duty of featuring such records in certificate papers was introduced in the Bialystok deanery exactly in the mentioned year. Manuscript registries containing surnames and names of parishioners (at times also father’s name) were issued in print in tables in the original Russian version (e.g.: Духновскiй Осипъ Яковлевъ, Косинская Эмилiя Викентьевна, Децъ Иванъ, Дроздовна Марьянна). It was likewise essential to reinstate the Polish version of names and surnames. They were included in tables altogether with the certificate number (e.g.: Duchnowski Józef syn Jakuba, Kosińska Emilia córka Wincentego, Dec Jan, Drozdówna Marianna). The material of analysis comes from the personal records kept in the Bialystok Diocesan Archive. In 1975 the Bialystok deanery included 17 parishies. According to the personal paper of the parishioners they were in order: Białystok, Goniądz, Supraśl, Jasionówka, Trzcianne, Dolistowo, Knyszyn, Turośń, Choroszcz, Giełczyn, Juchnowiec, Kalinówka, Niewodnica, Dobrzyniewo, Suraż, Uhowo, Zabłudów. Publishing the alpabetical personal registries of parishioners born in the mentioned parishies should simpify the excerption of such manuscript references that is unfortunatelly usually arduous and time-consuming. The edition of sources ought to bring some tangible results above all for onomastic investigators. It is closely linked to the need of provision an anthroponymy of Podlachia of the 19th century. Such a venture has not received much attention so far due to some significant difficulties associated with material excerption.Uniwersytet w BiałymstokuAbramowicz Z., Imiona chrzestne białostoczan w aspekcie socjolingwistycznym (lata 1885–1985), Białystok 1993.Abramowicz Z., Lingwistyczna i ekstralingwistyczna motywacja wyboru imienia w Białymstoku w latach 1885–1985, (w:) Jazyková a mimo jazyková stránka vlasná mien, Bratysława‑Nitra 1994.Bubak J., Nadawanie imion w Polsce. Aspekt prawny i językowy, „Socjolingwistyka” 5, 1983.Dacewicz, Antroponimia Białegostoku w XVII–XVIII w., Białystok 2001.Dacewicz L., Rusyfikacja nazewnictwa osobowego w katolickich księgach metrykalnych Dekanatu białostockiego w okresie zaboru (lata 1865–1918), „Slavia Orientalis”, t. LXIV, nr 2, Wyd. Komitet Słowianoznawstwa PAN, Warszawa 2015, s. 363–374.Dacewicz L., Sposoby identyfikacji osób w księgach metrykalnych Parafii Rzymsko‑Katolickiej w Sokółce w okresie zaboru rosyjskiego (lata 1865–1918), „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 15, Białystok 2015, s. 227–238.Dacewicz L., Sposoby identyfikacji mieszkańców Grodna i Białegostoku w latach 1865–1917 (na podstawie ksiąg metrykalnych), [w:] Polsko‑białoruskie związki językowe, literackie i kulturalne, Grodno 2015, s. 12–17.Dacewicz L., Stabilność konwencji w tekstach ksiąg metrykalnych w zaborze rosyjskim, [w:] Konwencja i kreacja w tekstach kultury, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 217–234.Dacewicz L., Struktura i treść notacji metrykalnych kościoła rzymsko‑katolickiego w okresie zaboru rosyjskiego w diecezji wileńskiej, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 16, Białystok 2016, t. 16, s. 365–384.Dacewicz L., Uwarunkowania socjalno‑kulturowe nadawania imion podwójnych w Dekanacie Białystok w II połowie XIX wieku, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 17, Białystok 2017, s. 169–186.Dacewicz L., Księgi metrykalne dekanatu Białystok, Grodno, Sokółka z drugiej połowy XIX wieku jako źródła do historii społeczeństwa polsko‑wschodniosłowiańskiego pogranicza, (w:) Archiwalne dziedzictwo. Białostockie Studia Historyczno‑Kościelne XVIII, red. A. Szot, Białystok 2017, s. 77–90.Frączek L., Księgi metrykalne i metody ich wykorzystania w badaniach nad poznaniem historii społeczeństw XIX wieku na przykładzie parafii szczekocińskiej, 2012, s. 3; www.genealodzy‑kielce.pl, 15.06.2015.Kasabuła T., Początki organizacji terytorialnej kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Cesarstwie Rosyjskim (w 225 rocznicę powstania archidiecezji i metropolii Mohylowskiej), „Rocznik Teologii Katolickiej”, 2008, nr VII, s. 266–270.Kotecki R., Rejestracja metrykalna wiernych w świetle potrydenckiego ustawodawstwa kościoła katolickiego, „Nasza Przeszłość”, 2009, nr 112, s. 35–75.Kisiel D., Recepcja reformy trydenckiej w diecezji płockiej, Pułtusk 2004.Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.Kumor B.,Ustrój i organizacja kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej 1772–1918, Kraków 1980.Kumor B., Historia Kościoła, cz. 7, Lublin 1991.Kumor B., Metryki parafialne w archiwach diecezjalnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1966, nr 14, z. 1, s. 65–75.Kurpas J., Początki ksiąg metrykalnych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 1961, nr 2, z. 1–2, s. 5–41.Magdziuk U., Rejestracja metrykalna chrztów w Knyszynie w drugiej połowie XVIII i pierwszej połowie XIX w., (w:) Archiwalne dziedzictwo. Białostockie Studia Historyczno‑Kościelne XVIII, red. A. Szot, Białystok 2017, s. 151–180.Malec M., Imię w polskiej antroponimii i kulturze, Kraków 2001.Moskal T., Historia ksiąg metrykalnych kościoła katolickiego na ziemiach polskich, „Archiwariusz. Biuletyn Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu”, 2005, nr 1, 2005, s. 55–82.Unbegaun B. O., Russian Surnames, London 1972, s. 14 (Русские фамилии, Москва 1989).Wyczawski H. E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989.Списокъ всех имеющихся в обиходе у римско‑католиков крестных имен, С. Петербург 1901