The Roots of Chaadaev’s Philosophical Thought

The first Euro‑­centric conception of the philosophy of history was created by Peter Chaadaev (1793–1856). The ideal was best reflected, according to the thinker, by medieval Christian Europe. Chaadaev read Kant, Hegel and Schelling, but he was mainly influenced by the French Catholic philosophers: de Maistre, de Bonald, Ballanche, Chateaubriand, and Lamennalis. Chaadaev’s Westernism represented a specific type of conservatism in its accusation that Russian society lacked tradition and grounding in the contemporary history identified with the history of Europe. According to Chaadaev Russian culture is characterised by discontinuity; new ideas appear unexpectedly, lacking grounds and roots in the efforts of earlier generations. It was found completely unsatisfactory by the Westernizers of the 1840’s, who followed the liberal and the rationalist tradition of the 18th century. When, in 1839, the Slavophiles adopted Chaadaev’s conservative hierarchy of values, rejecting his pessimistic view of Russia’s future, Westernizers associated with Belinsky criticised it openly. But soon nationalist reactions to the admiration of the West set in. The Slavophiles praised the uniqueness of the Russian national spirit and called Russia a world of its own. One of the central issues in the arguments between the Westernizers and Slavophiles was the role of the 18th century reforming tsar, Peter the Great. Nevertheless, although Chaadaev did not notice any spectacular greatness in the Russian history or strength of the Russian people in the past, he became an advocate of the country’s great future. In The Apology of a Madman (1837), which was written to diffuse the tense atmosphere caused by the publication of his first philosophical letter, Chaadaev expresses his affirmation of the great mission of Russia. According to the thinker, Russia’s hidden potential forces will be able to disclose and discover themselves in the future and help her to take a highest place in the spiritual life of Europe. Chaadaev, who believed in the mystical mission of Russia, in the second part of his life also acknowledged the greatness of Orthodoxy.Pierwsza eurocentryczna koncepcja filozofii historii została stworzona przez Piotra Czaadajewa. Według tego chrześcijańskiego myśliciela jej ideał najlepiej odzwierciedlała średniowieczna Europa. Czaadajew czytał Kanta, Hegla i Schellinga, ale to francuscy filozofowie katoliccy: de Maistre, de Bonald, Ballanche, Chateaubriand i Lamennais, wywarli na niego największy wpływ. Specyficzny rodzaj konserwatywnego okcydentalizmu Czaadajewa charakteryzowało oskarżenie społeczeństwa rosyjskiego o brak tradycji, które mogłyby identyfikować Rosję z historią Europy. Według Czaadajewa kulturę rosyjską charakteryzuje brak ciągłości; nowe pomysły pojawiają się niespodziewanie, są pozbawione podstaw i brak im tradycji wcześniejszych pokoleń. Fakt ten był krytykowany w latach czterdziestych XIX wieku przez okcydentalistów, którzy kontynuowali liberalną i racjonalistyczną tradycję XVIII wieku. W 1839 roku konserwatywni słowianofile opowiedzieli się za hierarchią wartości Czaadajewa, odrzucając jego pesymistyczny pogląd na przyszłość Rosji. Spotkało się z otwartą krytyką okcydentalistów związanych z Bielińskim. Jednak wkrótce reakcje nacjonalistyczne zdominowały słowianofilów, którzy gloryfikowali wyjątkowość rosyjskiego ducha narodowego i opowiadali się za samodzielnością Rosji. Jednym z głównych źródeł nieporozumień między okcydentalistami i słowianofilami była rola XVIII‑­wiecznego cara Piotra I. Mimo że Czaadajew nie zauważał żadnych spektakularnych wzlotów w historii Rosji ani siły narodu rosyjskiego w przeszłości, stał się on wyrazicielem znamienitej przyszłości swojego kraju. W Apologii obłąkanego, która została napisana, aby rozładować napiętą atmosferę spowodowaną publikacją pierwszego listu filozoficznego, Czaadajew wyraża afirmację wielkiej misji Rosji. Według myśliciela Rosja ujawni swój ukryty potencjał i siłę i stanie się przewodniczką życia duchowego w Europie. Czaadajew, który wierzył w mistyczną misję Rosji, pod koniec swego życia uznał również wielkość prawosławia