The Lord’d Prayer and its place in the liturgical life of the Orthodox Church

Two evangelists gave us the words of this unique prayer call: Matthew (6, 9-13) and Luke (11, 2-4). In the first book of the New Testament, this is part of the so-called The Sermon on the Mount, while in the description of the evangelist Luke, is the response of the Savior at the request of one of the disciples that He would teach them how to pray. „Our Father” definitely stands out from the other prayers of the Church, and its place in the services have never been accidental.Ojcze nasz” to nie tylko jedna z najważniejszych wezwań Kościoła. To dany przez Samego Stwórcę wzór upodobanych przez Boga słów skierowanych „pod Jego adresem”. Już ponad dwa tysiące lat Modlitwa Pańska jest nieustannie powtarzana zarówno w domach, jak i świątyniach chrześcijańskich. To ponadto, najczęściej pierwsze modlitewne wezwanie, którego rodzice uczą swoje małe dzieci. Nie istnieje lepszy sposób zrozumienia istoty wiary i życia duchowego, jak wgłębienie się w jego proste i zarazem bogate w treści przesłanie. „Ojcze nasz” zdecydowanie wyróżnia się na tle innych modlitw Kościoła, a jej miejsce w nabożeństwach nigdy nie było przypadkowe.admagruk@wp.plChrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie (Wydział Teologiczny), Prawosławne Seminarium Duchowne w WarszawieAmbroży z Mediolanu, św. (2004). O sakramentach. Księga V. Wyjaśnienie symbolu. O tajemnicach. O sakramentach. (Gładyszewski L, ks., tłum.). s. 94-97. Kraków: WAM.Augustini, Sermo 58, 1, PL 38, 397-400.Boska Liturgia świętego ojca naszego Jana Chryzostoma. (2001). Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.Brânčaninov, Ignatij, cvâtitelʹ (2010). Slovo vo vtornik dvadcat ʹ tretʹej nedeli.Obʺâsnenie molitvy Gospodnej. Asketičeskaâ propovedʹ. Sobranie tvorenij (t. IV, s. 300). Moskva: Kovčeg [Брянчанинов, Игнатий, cвятитель (2010). Слово во вторник двадцать третьей недели. Объяснение молитвы Господней. Аскетическая проповедь. Собрание творений (t. IV, s. 300). Москва: Ковчег].Cyryl Jerozolimski, św. (2000). Katecheza 23 (Mistagogiczna piąta). Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne, Kania W. (tłum.) Kraków, s. 341-343.Časoslov. (1925). Varšava: Sinodalʹnaâ Tipografiâ [Часослов. (1925). Варшава: Синодальная Типография].Dmitrievskij, I. (1993). Istoričeskoe, dogmatičeskoe i tainstvennoe izʺâsnenie Božestvennoj Liturgii. Moskva: Moskovskij Patriarhat [Дмитриевский, И. (1993), Историческое, догматическое и таинственное изъяснение Божественной Литургии. Москва: Московский Патриархат].Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp-Przekład z oryginału-Komentarz (2004), oprac. ks. Józef Homerski, Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach. Wstęp-Przekład z oryginału- Komentarz, pod red. ks. Eugeniusza Dąbrowskiego, ks. Feliksa Gryglewicza, t. III, Poznań: PALLOTINUM.Grajewski, J. ks. (1985). „Ojcze nasz” Starego i Nowego Testamentu. Studia Teologiczne, 39 (1985), 33-40. Białystok: Kuria Arcybiskupia w Białymstoku,.Gryglewicz Feliks, ks. (1950). Społeczny charakter modlitwy Pańskiej. Ruch Biblijny i Liturgiczny (t. 3, nr 3, s. 207-219). Kraków.Kak čitatʹ molitvu «Otče naš». (2019). https://azbyka.ru/molitvoslov/kak-chitat-molitvu-otche-nash.html [28.03.2019], [Как читать молитву «Отче наш». (2019). https:// azbyka.ru/molitvoslov/kak-chitat-molitvu-otche-nash.html [28.03.2019]].Komentarz Świętych Ojców do Ewangelii według Świętego Mateusza. (2004). Hajnówka: Bratczyk.Ławreszuk, Marek, ks. (2014). Sakrament Małżeństwa. Liturgiczna Liturgiczna symbolika i znaczenie sakramentu małżeństwa w Kościele prawosławnym. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.Magruk Adam, ks. (2014). Wybrane elementy życia liturgicznego w nauczaniu świętego Marka biskupa Efezu Eugenikosa (etap III). Projekt badawczy finansowany z dotacji celowej na prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.Majkrzak H. (2019). O modlitwie Ojcze nasz. https://opoka.org.pl/biblioteka/H/HN/3/2bn-2.html [06.03.2019].Miazek Jan, ks. (2007). Wielcy Ojcowie Kościoła Zachodu w Liturgii Kościoła. Warszawskie Studia Teologiczne, (nr XX/2/2007, s. 255-268).Menʹ, Aleksandr, prot. (2002). Molitva Gospodnâ. Bibiologičeskij Slovarʹ (t. II, s. 223) Moskva [Мень, Александр, прот. (2002). Молитва Господня. Бибиологический Словарь (t. II, s. 223) Москва.].Nadolski Bogusław, ks. (2006). Pater Noster w Liturgii. Leksykon liturgii (s. 1159). Poznań: PALLOTINUM.Paprocki H. (2010). Misterium Eucharystii. Interpretacja genetyczna liturgii bizantyjskiej. Kraków: WAM.Ponomarëv A.V., KATEHIZIS. Pravoslavnaâ Enciklopediâ, t. 32, s. 8-39 [Пономарёв А.В., КАТЕХИЗИС. Православная Енциклопедия, t. 32, s. 8-39].Szkodoń Jan, bp (2003). Odpowiedzi na 101 pytań o duchowość w życiu codziennym. Kraków: WAM.Šmeman Aleksandr, protopr. (2019). Propovedi i besedy. I Cikl Besed o molitve Gospodnej. «Otče naš…» [Шмеман Александр, протопp. (2019). Проповеди и беседы. I Цикл Бесед о молитве Господней. «Отче наш…» https://azbyka.ru/otechnik/Aleksandr_Shmeman/propovedi-i-besedy/1 [27.03.2019].Zając E., Ojcze nasz. Modlitwa Pańska (2010). Encyklopedia Katolicka (t. 14, s. 449-450). Lublin: KUL.Γρηγορίου Νύσσης, Εις την προσευχήν, PG 44, 1119-1194.Γρηγορίου Παλαμά, Περί προσευχής και καθαρότητος της καρδιάς κεφάλαια Γ΄, PG 150, 1117-1121.Δαμιανός Π. (2019), Η σημασία και τα είδη της προσευχής, https://www.vimaorthodoxias.gr/prosefxi/h-simasia-kai-ta-eidi-prosefxis/ [27.02.2019].Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων (1993). Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Aποστολικοί Πατέρες, t. 1, Θεσσαλονίκη: Γρηγόριος ο Παλαμάς, s. 10-31.Ευθυμίου Ζυγαβηνού, Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, PG 129, 233-241.Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή. (ΚΗ’) Περί μετανοίας, PG 83, 545-553.Θεοφιλάκτου Βουλγαρίας, Ερμηνεία εις το κατά Ματθαίον τον Ευαγγέλιον, PG 123, 204-205.Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις τους Ανδριάντας. Ομιλία IΘ΄, PG 49, 197-211.Ιωάννου Χρυσοστόμου, Περί του κατά Θεόν πολιτεύεσθε, PG 51, 41-47.Iωάννου Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις τον άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστή. Ομιλία ΙΘ΄, PG 57, 273-282.Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις Μυσταγωγική Ε΄, PG 33, 1117-1124.Μαξίμου Ομολογητού, Εις την προσευχήν του Πάτερ Ημών, PG 90, 871-909.Μαξίμου του Ομολογητού (1995). Ερμηνεία σύνδομος εις την προσευχήν του «Πάτερ Ημών», προς ένα φιλόχριστον. Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών. Θεσσαλονίκη: Το Περιβόλι της Παναγίας, s. 233-237.Μάρκου Εφέσου, Εξήγησις της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας. PG 160, 1164-1193.Παπακώστα Σεραφείμ, αρχιμ. (1948), Η επί Όρους Ομιλία του Κυρίου. Ο Ηθηκός Νόμος του Ευαγγελίου, wyd. Αθήνα: Αδελφότης Θεολόγων η ΖΩΗ.«Πάτερ ημών...» (1968). Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδια, t. 10, Αθήναι, s. 123.Σιώτης Μ.Α. (1973), Η ερμηνεία της επί του όρους ομιλίας εις την εκκλησίαν των εννέα πρώτων αιώνων, Αθήνα.Φαραζουλή Διονυσίου, αρχιμ. (2008), Ερμηνεία της Κυριακής Προσευχής, Αθήνα: Αδελφότης Θεολόγων η ΖΩΗ.Φουντούλης Ι.Μ. (1997), Λογική λατρεία, Αθήνα: Αποστολική Διακονία.Φουντούλης Ι.Μ (2007), Οι Ακολουθίες των Ώρων και τα Τυπικά. Τελετουργικά θέματα, t. Γ΄, Αθήνα: Αποστολική Διακονία, s. 175-193.Φουντούλης I.M. (1994), Θεία Λειτουργία των «Αποστολικών Διαταγών». Κείμενα Λειτουργικής. Θείαι Λειτουργίαι, τεύχ. Γ΄, Θεσσαλονίκη, s. 297-354.Φουντούλης I.M. (2006), Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, t. Δ΄, Αθήνα: Αποστολική Διακονία.Φουντούλης Ι.Μ. (2003), Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, t. Ε΄, Αθήνα: Αποστολική Διακονία.Ωριγένους, Περί Ευχής, PG 11, 416-562.21879