Methodological bases of life quality assessment

W artykule omówiono podstawy metodologii oceny jakości życia. Jakość życia jest najczęściej traktowana jako zmienna zależna, która jest uwarunkowana procesem chorobowym, sposobem leczenia, a także czynnikami psychologicznymi i społecznymi. Ocena jakości życia ma charakter subiektywny, a więc oceny tej powinien dokonywać sam pacjent. Badania wykazują, że pomiędzy subiektywną oceną jakości życia a obiektywną oceną klinicysty występują znaczące różnice. Wskazane jest jednak porównywanie subiektywnej oceny z obiektywną sytuacją kliniczną pacjenta do­konaną przez klinicystę. Takie zestawienie czyni bogatszą interpretację sytuacji pacjenta i pozwala na „wyszukiwanie” zasobów pacjenta poprawiających jakość życia bądź też czynników, które wpływają na obniżenie jego jakości życia. Jednak, aby wyniki badań jakości życia były wiarygodne, powinno się stosować narzędzia do ich pomiaru takie, które są narzędziami standaryzowanymi, narzędzia obcojęzyczne muszą zostać właściwie zaadoptowane do polskich warunków pod względem językowo-kulturowym. Ponadto, stosowane kwestionariusze muszą spełniać wymagane kryteria psychometryczne, takie jak rzetelność (re­liability) i trafność (validity). Metodologiczny wzorzec badań jakości życia stanowią narzędzia badawcze oceny jakości życia opracowane przez Grupę Badawczą Jakości Życia EORTC (Quality of Life Group of the European Organization for Research and Treatment of Cancer). Ponadto w badaniach przewlekle chorych i pacjentów z zaawansowaną chorobą należy brać pod uwagę stan ogólny chorego, jego potrzeby, a także zwrócić uwagę, aby pacjenta nie narażać na nadmierny wysi­łek i niepotrzebny dyskomfort związany z koniecznością odpowiadania na drażliwe dla pacjenta pytania.In the article, some methodological bases for life quality assessment are discussed. Life quality is most often identified as a dependent variable conditioned by the disease development and treatment, and by psychological and social factors. A particular life quality assessment is subjective and should be done by the patient themselves. On the other hand research reveals substantial differences between a patient’s subjective life quality perception and a clinician’s objective evaluation. It is therefore advisable to compare and combine both, as it enriches interpretation and helps a patient reach for their own internal resources to improve their life quality or to identify factors that affect it negatively. For reliable outcomes of clinical life quality assessments, standardised measurement tools are indispensable. Tools designed in foreign languages must be appropriately cross-culturally adapted for Polish circumstances and their questionnaires must meet psychometric standards, i.e. reliability an validity. Methodology standards for life quality stud­ies have been set by The European Organization for Research and Treatment of Cancer in their work on life-quality-assessment research tools. In addition, in examining people who are chronically and often seriously ill, patient’s overall condition and needs must be taken into consideration. Examining should not cause patient’s excessive effort or unnecessary discomfort in the necessity of answering disturbing questions