Affective priming of non-affective responses: Theories, findings, and applications.

Cognitieve emotietheorieën voeren aan dat affectieve prikkelinformatie automatisch verwerkt kan worde en dat deze automatische stimulusevaluatie een invloed kan uitoefenen op emotionele en cognitieve processen en gedrag. In overeenstemming met deze hypothesen, konden Fazio et al. (1986) aantonen dat mensen een affectief geladen targetstimulus sneller kunnen evalueren wanneer deze wordt voorafgegaan door een affectief gerelateerde primestimulus dan wanneer het wordt voorafgegaan door een affectief ongerelateerde primestimulus. Sindsdien hebben tientallen studies uitgewezen dat een dergelijk affectief primingeffect (APE) gebaseerd is op snel verlopende (e.g., Klauer et al., 1997) en relatief efficiënte processen (e.g., Hermans et al., 2000) die niet afhankelijk zijn van de bewuste identificatie van de primes (e.g., Draine & Greenwald, 1998). Bovendien kon het APE door Bargh et al. (1996) en Hermans et al. (1994) ook geobserveerd worden wanneer deelnemers werden gevraagd om targetwoorden te benoemen i.p.v. te evalueren. Een dergelijk onderzoeksresultaat is belangrijk omdat het aantoont (a) dat affectieve prikkelverwerking geen evaluatief verwerkingsdoel vereist, en (b) dat de primes geheugenrepresentaties van affectief congruente stimuli pre-activeren zodat de encodering van deze stimuli sneller verloopt wanneer ze effectief worden aangeboden. Echter, in een groot aantal onafhankelijke replicatiestudies kon het APE niet gerepliceerd worden met de benoemingsprocedure (e.g., Klauer & Musch, 2001). Omwille van de belangrijke theoretische implicaties van de bevindingen van Bargh et al. (1996) en Hermans et al. (1994) werd daarom besloten om het APE in de benoemingstaak, alsook de processen die eraan ten grondslag liggen, nader te besturen. Hoewel wij er evenmin in slaagden om het APE te repliceren met de procedures die door Bargh et al. (1996) werden beschreven (Experiment 1), konden we aantonen dat het APE relatief gemakkelijk kan bekomen worden met de benoemingstaak wanneer beelden (i.p.v. woorden) worden gebruikt als primes en targets (Experimenten 2 - 4). Een dergelijk onderzoeksresultaat kon voorspeld worden op basis van het geheugenmodel van Glaser en Glaser (1989) dat ervan uitgaat dat beelden een geprivilegieerde en obligate toegang hebben tot het semantisch systeem waarin ook affectieve stimulusinformatie zit opgeslagen (De Houwer & Randell, 2004). In vervolgstudies konden wij bovendien aantonen (a) dat het APE in de beeld-beeld benoemingstaak ook kan gerepliceerd worden wanneer er expliciet wordt gecontroleerd voor associatieve en niet-affectieve semantische relaties tussen de primes en de targets (Experiment 5), (b) dat het APE in de beeld-beeld benoemingstaak niet beïnvloed wordt door variaties in de proportie congruente en incongruente trials (Experiment 6), en (c) dat benoemingsresponsen ook door subliminaal aangeboden primes affectief geprimed kunnen worden (Experiment 7). Deze onderzoeksresultaten tonen ondubbelzinnig aan dat de affectieve verwerking van een stimulus kan resulteren in de pre-activering van geheugenrepresentaties van affectief gerelateerde stimuli. We slaagden er echter niet in om het APE te repliceren wanneer deelnemers werden gevraagd om targets te beoordelen als exemplaren van twee niet-affectieve semantische categorieën (Experiment 8), tenzij niet-affectieve semantische categorisatie-trials werden ingebed in een context van evaluatieve categorisatie-trials (Experiment 9). Omgekeerd, konden we het APE evenmin repliceren met evaluatieve categorisatie-trials wanneer deze werden ingebed in een context van niet-affectieve semantische categorisatie-trials (Experiment 9). Op basis van deze bevindingen argumenteren we dat de automatische affectieve verwerking van prikkels wordt gemoduleerd door kenmerkspecifieke aandachtstoewijzing. Tenslotte werd nagegaan of de beeld-beeld benoemingstaak gehanteerd kan worden als een indirecte attitudemaat (Experiment 10 en 11). Daarbij kon worden vastgesteld dat individuele verschilscores die werden bekomen met de beeld-beeld benoemingstaak over goede voorspellende validiteit beschikken.status: publishe