UTICAJ SVETSKE EKONOMSKE KRIZE (1929-1933) NA TRGOVINSKE ODNOSE KRALJEVINE JUGOSLAVIJE I NEMAČKE

This paper examines the impact of the Great Depression (1929–1933), the biggest blow that the capitalist world had undergone in its history up to that point, on trade relations between the Kingdom of Yugoslavia and Germany. At that time, the trade relations were based on a trade agreement of 1927, which would be cancelled during the crisis and replaced with a new one in 1934. Germany skillfully used the difficulties that the countries of Southeastern Europe, including the Kingdom of Yugoslavia, suffered from the Great Depression regarding the marketing of their main export commodity, agricultural products. A contributing factor to this was the fact that France and Great Britain, the main partners of the aforementioned countries, were losing economic interest in this area, which enabled Germany to impose itself as the leading trade partner through the expansion of existing and the making of new trade agreements. A key factor in this process was the existing economic complementarity of the two countries, which gained special significance in the years following the crisis. In this sense, it can be said that the world economic crisis, i.e., its aftermath, combined with a general state of political affairs in Europe in the 1930s, ultimately contributed to the promotion of economic cooperation between the Kingdom of Yugoslavia and Germany and the strengthening of the ties between the two countries.U ovom radu razmatra se uticaj svetske ekonomske krize (1929-1933), kao najvećeg potresa koji je kapitalistički svet doživeo u svojoj dotadašnjoj istoriji, na trgovinske odnose Kraljevine Jugoslavije i Nemačke, zasnovane u to vreme na trgovinskom ugovoru iz 1927. godine, koji će za vreme krize biti otkazan i 1934. godine zamenjen novim. Nemačka je vešto iskoristila teškoće na koje su zemlje evropskog Jugoistoka, uključujući i Kraljevinu Jugoslaviju, nailazile pri plasmanu svojih poljoprivrednih proizvoda, kao glavnog izvoznog artikla, za vreme svetske ekonomske krize, što joj je, uz istovremeno slabljenje ekonomskog interesa njihovih dotadašnjih glavnih partnera – Francuske i Velike Britanije za ovaj prostor, omogućilo da im se proširivanjem postojećih ili sklapanjem novih ugovora nametne kao vodeći trgovinski partner. Ključni faktor u tom procesu bila je, od ranije prisutna, komplementarnost privreda dveju zemalja, koja je u godinama nakon krize posebno dobila na značaju. U tom smislu, može se reći da je svetska ekonomska kriza, odnosno njene posledice, u kombinaciji sa sveopštom konstelacijom političkih prilika u Evropi tridesetih godina 20. veka, u krajnjoj liniji doprinela unapređenju privredne saradnje Kraljevine Jugoslavije i Nemačke i produbljivanju njihovih veza