Afghan Eril Gayreti: Kabil’de Nitel Bir Araştırma

This study reconstructs the meanings and contributions of Ghairat phenomenon in gender inequality and gender-based violence in an everyday setting in Kabul city, Afghanistan. The research utilized the constructivism-interpretivism paradigm as well as the qualitative method. In particular, it applied the empirical-phenomenological approach to understand the lived-experiences of the participants about the Ghairat. Thirty-Seven individuals including Sixteen men and Twenty-one women from three ethnic groups of Pashtun, Tajik, and Hazara and five key informants voluntarily attended the study. The data were analyzed following the Moustakas’ Steick-Colaizzi-Keen modification. They were coded and thematized using the MAXQDA program. The findings of the study have revealed the complexity and significance of Ghairat. As a social phenomenon, it has several facets and meanings. It is internal, external, precarious and gendered. The meaning of Ghairat categorized into manly and womanly. The study identified manly Ghairat as a cultural mechanism through which classic patriarchy and masculine domination operate. It also acts as a means of violence. In the process of facilitating gender-based violence, manly Ghairat appears in different forms of physical, psychological, and symbolic violence. Furthermore, a new meaning ascribed to womanly Ghairat as the capability and power to break the social constraints and attend women’s human rights. Unlike the previous literature that equalized Ghairat with honor, the research concluded that the two phenomena are different. While honor essentially deals with the social status and reputation, Ghairat concerns the capability and power of a man to preserve assumed belongings.Bu çalışmada, Afganistan’ın Kabil şehrinde günlük yaşamda görülebilen cinsiyet eşitsizliği ve cinsiyete dayalı şiddet temelinde “Gayret” olgusuna atfedilen anlamlar ele alınmıştır. Yapısalcı-yorumsalcı paradigmadan faydalanılan bu nitel çalışmada, katılımcıların Gayret kavramı ile ilgili olarak yaşadıkları deneyimleri anlayabilmek amacıyla ampirik-fenomonolojik yaklaşım kullanılmıştır. Peştun, Tacik ve Hazara kökenli on altı erkek ve yirmi bir kadının yanı sıra konuyla ilgili bilgi sahibi olan beş kanaat lideri de çalışma katılımcıları arasındadır. Elde edilen veriler, Moustakas’ Steick-Colaizzi-Keen temelinde, MAXQDA programında tema ve alt temalar oluşturularak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, Gayret’in karmaşıklığını ve önemini ortaya koymuştur. Bir sosyal olgu olarak bu kavramın, birkaç yönü ve anlamı bulunmaktadır. Bu olgunun içsel, dışsal, belirsiz ve cinsiyetçi yönleri bulunmaktadır. Gayret kavramının anlamı erkek temelli ve kadın temelli olmak üzere ili şekilde kategorize edilebilir. Bu çalışmada temel olarak Gayret kavramının, klasik ataerkil ve erkek egemenliğine dayanan kültürel mekanizma olarak tanımlandığı görülmüştür. Bu durum aynı zamanda bir şiddet aracı olarak da işlev görmektedir. Cinsiyete dayalı şiddetin kolaylaştırılması sürecinde, Gayret kavramının fiziksel, psikolojik ve sembolik şiddetin farklı formları şeklinde görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, Gayret kavramının kadın temelli bağlamda da ele alındığı çalışmada, kadın temelli Gayret kavramını sosyal kısıtlamaları ortadan kaldırma ve haklarını elde etme gücü olarak tanımlandığı görülmüştür. Gayret kavramını onurla eşitleyen diğer çalışmaların aksine; bu çalışma iki kavramın birbirinden farklı olduğu sonucunu ortaya koymuştur. Onur, temelde sosyal statü ve itibar ile ilgilenirken, Gayret kavramı, kazanımlarını korumak temelinde bir erkeğin yeteneği ve gücü ile ilgilidir