An Ottoman Sanjak in Process of Change: Latakia ( 1864-1918)

Since the second half of the 19th century, the administrative reforms of the Ottoman Empire were reflected in Latakia, a town in the west of Syria, The city was also a coast-harbour, Latakia had humane importance with its inhabitants living in the mountains stretching to the East. Especially, the second element has played a role in establishing a sanjak administration in the rural-provincial center of the Empire. An administrative arrangement based on the sanjak organization in 1880 in Latakia was found necessary for the execution of military and financial obligations and the state’s desire to establish authority in this region. By these measures, the Ottoman administration aimed to control the “disobedient” population that live on the mountainside by way of administrative control and military police network. Latakia was also one of the most important areas in which missionary activities were carried out in Syria Province. In this respect, conflicts between the state and missionaries affected the local population directly. Both the activities that were carried out by missionaries with different channels and the policy that the state has developed in the opposite direction had a significant impact on the life of the local people, especially the Nusayris. The work of the state against missionary activities constitutes another part of the thesis.TEŞEKKÜR v ÖZET vi ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER viii KISALTMALAR DİZİNİ x HARİTA ve TABLOLAR DİZİNİ xi GİRİŞ 1 A. KONU VE PROBLEM 1 B. KAYNAK ESERLER 6 C. ARAŞTIRMA ESERLERİ 8 1. LAZKİYE`NİN TARİHSEL ARKA PLANI 12 1.1. ŞEHRİN KURULUŞU 12 1.2. LAZKİYE ŞEHRİNİN DOKUSU 15 1.2.1. Fiziki Şartlar 15 1.2.2. Lazkiye Limanı 18 1.2.3. Şehir 28 1.3.TARİHSEL MENZİLDE LAZKİYE 44 2. XIX. YÜZYIL`DA İDARİ YAPI 50 2.1. 1864 VİLAYET NİZAMNAMESİ VE LAZKİYE 56 2.2. TRABLUSŞAM SANCAĞINA TABİ LAZKİYE KAZASI 63 2.3. KAZADAN SANCAĞA LAZKİYE 72 2.3.1. Sancak Teşkilatının Oluşumu ve Cebel-i Nusayri Faktörü 72 2.3.2. Beyrut Vilayeti`nin Teşkili ve Lazkiye Sancağı 109 2.4. SANCAK VE KAZALARDAKİ İDARİ TEŞKİLATLANMA VE KURUMLAR 132 3.TOPLUM 164 3. 1. NUSAYRİLER 164 3.1.1. İnanç ve Tarihleri 164 3.1.2. İsyan-İtaat Ekseninde Cebel Nusayrilerinin Durumu ve Devletle Olan İlişkileri 175 3.1.2.1. Aşiretlerin Gündemi: Çatışma 181 3.1.2.2. Bir Muhalefet Davası: Vergi ve Askerlik 189 3.2. SANCAKTAKİ DİĞER CEMAATLER 212 3.2.1. Sünni Topluluklar 212 3.2.2. İsmaililer 217 3.2.3. Gayrimüslim Cemaatler 236 3.2.3.1. Rumlar 238 3.2.3.2. Maruniler 241 3.2.3.3. Ermeniler 244 3.2.3.4. Protestanlar 248 3.2.3.5. Latinler 250 3.3. NÜFUS BİLGİSİ 253 4. BİR ÇEKİŞME ALANI OLARAK LAZKİYE: MİSYONERLER VE EV SAHİBİ OSMANLI 270 4.1.1. THE REFORMED PRESBYTERIAN CHURCH OF NORTH AMERICA: LAZKİYE`DE BİR AMERİKAN MİSYONER CEMİYETİ 270 4.2.2. OSMANLI DEVLETİ`NİN İSLAM BİRLİĞİ POLİTİKASI BAĞLAMINDA LAZKİYE 293 4.2.3. DEVLETİN POLİTİK PROGRAMININ İCRA KURUMLARI: MEKTEP VE MESCİTLER 299 SONUÇ 314 KAYNAKÇA 320 EKLER 35219. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı Devleti`nde gerçekleşen idari reformların, Suriye`nin batısındaki bir kasaba olan Lazkiye`de yansımaları oluşmuştur. Lazkiye bir kıyı-liman şehri olduğu kadar doğusunda uzanan dağlarda yaşayan ahalisiyle de beşeri bir öneme sahipti. İmparatorluğun bu taşra merkezinde sancak idaresinin oluşturulmasında özellikle ikinci unsur rol oynamıştır. Devletin bu coğrafyada, askeri, mali yükümlülüklerin icrası ve otoriteyi sağlamak istemesi maksadıyla 1880 tarihinde Lazkiye`de sancak teşkilatına dayalı bir idari düzenleme gerekli görülmüştü. Bu sayede, kurulacak idari kontrol ve inzibat ağıyla dağ bölgesinde yaşayan “itaatsiz” nüfusun denetim altına alınması amaçlanmıştı. Lazkiye, aynı zamanda Suriye Vilayetindeki misyonerlik faaliyetlerinin yürütüldüğü önemli sahalardan birisiydi. Bu yönüyle, devlet ve misyonerler arasındaki mücadele bölge ahalisini doğrudan etkisi altına alıyordu. Gerek misyonerlerin farklı kanallarla sürdürdüğü çalışmalar gerek devletin karşı yönde geliştirdiği politika, bölge ahalisinden bilhassa Nusayrilerin hayatında önemli bir etkide bulunacaktır. Misyoner faaliyetlerine karşı devletin yürüttüğü çalışmalar tezimizin diğer bir kısmını oluşturmaktadır