Prostytucja kobiet – świadomy wybór drogi życiowej czy przymus ekonomiczny

Aetiology of indecent behaviours is a multidimensional issue. It is impossible to explain the conditions of prostitution while only referring to mono-causal concepts. In the previous traditional aetiological approaches, the simultaneous perspective is dominating and this emphasises the interrelated systems of factors found in educational environments and resulting from the economic conditions and cultural changes which modify the attitudes towards mores, sexuality and morals. However, the changing image of contemporary prostitution requires other factors determining this phenomenon and being found beyond the traditional areas of analysis. Considering the fact that prostitution connected with the dysfunctionality of family environments and authentic poverty is only incidental to the phenomenon, the research interests were focused on the sphere of human temperament and, especially, needs of stimulation. Objective and method: The main objective of the article was analysing different factors that could accompany the decision on practising prostitution and showing the possibilities of counteracting the phenomenon. In order to obtain a complete picture of a life situation, the selected elements of the personality profile and level of reactivity were discussed. The research used the method of browsing through secondary sources. Results: The article introduced three perspectives related to different approaches to the aetiology of prostitution. The first one refers to the traditional system of factors determining the phenomenon of prostitution that could be found in educational environments and cultural conditions. The multi-causal syndromes of factors determining prostitution mainly include the symptoms of family dysfunctionality, objective poverty or a subjective feeling of neediness, as well as the strongly stimulating, yet, in some cases, also depraving, influence of peer groups and the mass media promoting consumerism. The last category of factors may especially influence the attitudes and behaviours of young people accepting unlimited consumerism. That part of the article mentioned research results representing the multi-causal model. Among others, those were the studies of J. Kurzępa, M. Kowalczyk-Jamnicka, and J. Moczydłowska. The second discussed aetiological perspective refers to the psychosexual approach, which indicates the importance of specific personality traits and sexual experiences as the factors predestining women to practise prostitution. Followers of this perspective emphasise the independence of psychosexual factors of the changing social and economic conditions; therefore, these factors become universal. To support this approach, the research studies of J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. Pabian and Z. Izdebski were mentioned. The psychosexual perspective emphasises the role of traumatic sexual experiences and the distorted personality traits of prostituting women; these factors can be correlated. The last presented approach was the stimulation perspective. This constitutes an aetiological alternative to the previous traditional perspectives. It emphasises that people have different demands for stimulation; therefore, some need strong stimuli which will maintain their excitement level on a high level. Some people are more inclined towards trying risky things, including prostitution. The stimulation perspective enables one to explain the reasons for practising prostitution by people who do not come from families with upbringing inefficiency, and material advantages obtained thanks to prostitution are not the only inspiring factor to them. The article ends with a discussion concerning possibilities of preventive measures which should take cultural and social changes into consideration and go beyond traditional patterns connected with reorganisation of dysfunctional environments.Etiologia zachowań nierządnych jest problemem wielozakresowym. Nie sposób wyjaśnić uwarunkowań prostytucji odwołując się jedynie do koncepcji monokauzalnych. W dotychczasowych, tradycyjnych ujęciach etiologicznych dominuje podejście symultaniczne wskazujące na powiązane ze sobą układy czynników zawierających się w środowiskach wychowawczych, wynikających z kondycji ekonomicznej jak i zmian kulturowych, które modyfikują podejście do sfery obyczajowości, seksualności, moralności. Jednak zmieniający się obraz współczesnej prostytucji wymaga poszukiwania także innych czynników warunkujących to zjawisko, a znajdujących niejako poza tradycyjnymi obszarami eksploracji. Uwzględniając fakt, że prostytucja powiązana z patologią środowisk rodzinnych i autentycznym ubóstwem stanowi margines zjawiska, zainteresowanie badawcze skierowano na sferę temperamentuczłowieka, a w szczególności na potrzeby stymulacyjne. Cel i metoda: Głównym celem opracowania była analiza zróżnicowanych czynników,jakie towarzyszyć mogą podejmowaniu decyzji o uprawianiu prostytucji, a także wskazaniemożliwości przeciwdziałania zjawisku. Dla uzyskania pełnego obrazu sytuacji życiowej omówiono także wybrane elementy profilu osobowościowego oraz poziom reaktywności. W badaniachwykorzystano metodę przeszukiwania źródeł wtórnych. Rezultaty: W opracowaniu przedstawiono trzy stanowiska prezentujące zróżnicowanepoglądy na etiologię prostytucji. Pierwsze z nich odwołuje się do tradycyjnego układu czynnikówwarunkujących zjawisko prostytucji zawierających się w przede wszystkim w środowiskach wychowawczych oraz w warunkach kulturowych. Multikauzalne syndromy czynników warunkujących prostytucję obejmują głównie przejawy patologii rodziny, dysfunkcjonalności rodzin, obiektywne ubóstwo lub subiektywne poczucie niedostatku, a także silnie stymulujące, choć w niektórych przypadkach demoralizujące, wpływy środowisk rówieśniczych i oddziaływania mass mediów kreujących konsumpcyjny styl życia. Ostatnia kategoria czynników w sposób szczególny wpływać może na postawy i zachowania młodych ludzi akceptujących nieograniczony konsumpcjonizm. W tej części opracowania przywołano wyniki badań reprezentujące model multikauzalny, m.in. badania: J. Kurzępy, M. Kowalczyk-Jamnickiej, J. Moczydłowskiej. Druga omówiona perspektywa etiologiczna odwołuje się do ujęcia psychoseksualnego, w którym wskazuje się na rolę specyficznych cech osobowości oraz doświadczeń seksualnych jako czynników predestynujących do uprawiania nierządu. Zwolennicy tej perspektywy wskazują na niezależność czynników psychoseksualnych od zmieniających się warunków społeczno-ekonomicznych, dzięki temu nabierają one cech uniwersalnych. Dla poparcia tego stanowiska przytoczono badania J. Sztobryn Giercuszkiewicz, J. Pabian i Z. Izdebskiego. W ujęciu psychoseksualnym podkreśla się rolę traumatycznych doświadczeń seksualnych i zaburzonych cech osobowości kobiet prostytuujących się, które to czynniki mogą ze sobą korelować. Ostatnim zaprezentowanym stanowiskiem jest ujęcie stymulacyjne. Stanowi ono alternatywę etiologiczną dla wcześniejszych tradycyjnych ujęć. Kładzie się w nim nacisk na zróżnicowane zapotrzebowanie na stymulację ludzi, co powoduje, że niektóre osoby oczekują silnych bodźców, które utrzymują ich stan pobudzenia na wysokim poziomie. Z tego względu osoby te są bardziej skłonne do podejmowania ryzykownych zachowań, do których zaliczyć można także uprawianie nierządu. Ujęcie stymulacyjne pozwala na wyjaśnienie przyczyn uprawiania prostytucji przez osoby, które nie wywodzą się ze środowisk niewydolnych wychowawczo, a gratyfikacje materialne uzyskiwane w trakcie uprawiania nierządu nie są jedynym czynnikiem inspirującym. Opracowanie kończy omówienie możliwości podejmowania oddziaływań profilaktycznych, które uwzględniać powinny zachodzące zmiany kulturowe i społeczne oraz wychodzić poza tradycyjne schematy związane z restrukturyzacją środowisk spatologizowanych