Turystyka i krajoznawstwo okresu przełomu a implikacje kulturowo-edukacyjne

Artykuł ukazał się także w specjalnym numerze czasopisma wydanym w języku angielskim zawierającym wybór tekstów z lat 1992-1993: "Culture and Education" 1992-1993.Z przedstawionych w artykule rozważań wyłania się obraz przeobrażeń zachodzących w turystyce – zwłaszcza zagranicznej – i krajoznawstwie pod wpływem gwałtownego przełomu politycznego, społecznego i gospodarczego mającego miejsce w Polsce, a także w innych krajach byłego bloku wschodniego. Te dwa, jakże stabilne do niedawna zjawiska poddane zostały – biegiem zdarzeń krajowych, jak i globalnych – swoistej próbie. Wykazuje ona w jakim stopniu, bez względu na wewnętrzne oraz zewnętrzne uwarunkowania, turystyka i krajoznawstwo pozostają przy swoich klasycznych założeniach, a w jakim ulegają przeobrażeniom pod wpływem aktualnych wydarzeń. Nawet dla przypadkowego obserwatora dostrzegalne są zmiany zachodzące w obrębie turystyki i krajoznawstwa. Niewątpliwie mają one zarówno, ilościowy jak i jakościowy charakter. Ich następstwa są tak pozytywne, jak i negatywne. Te drugie w większym stopniu dotknęły turystykę niż krajoznawstwo. Ale i przed krajoznawstwem stoją niebezpieczeństwa, spośród których tylko nieliczne zostały zasygnalizowane w niniejszym opracowaniu. Wreszcie z jeszcze większą ostrością ujawnia się prawie już odwieczny dylemat: turystyka masowa czy krajoznawstwo? Pojawiają się również szanse większego niż dotychczas wykorzystania turystyki i krajoznawstwa w szeroko pojętej edukacji, jak też i w edukacji kulturowej.This paper was supposed to show tourism and sightseeing ‘survived’ the great political changes in Poland and other countries of the former socialist block. I intended to describe those components of tourism which have been most affected, and those which have been left ‘untouched’. The recent changes in tourism are of both a qualitative nature and have both favourable and unfavourable consequences. One of them is the dilemma of choice between ‘massive tourism” and sightseeing. All text is available at: https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/3110/JAM_1993_01%20Turism.pdf?sequence=