Multiculturalism, values and relativism and (or) pluralism

The first aim of in this paper is to present the main relations between multiculturalism and values. The second aim is to analyze relations between relativism (cultural, moral, axiological), pluralism and multiculturalism. In several aspects this relation is parallel to the relation between relativism, pluralism and liberalism. The parallel makes it possible to show a lot of axiological premises and difficulties concerning multiculturalism. It also enables one to demonstrate some essential obstacles occurring in its practical application. Based on the often observed relation between multiculturalism and relativism, I endeavour to demonstrate that it would be more effective to relate multiculturalism with the axiological pluralism.leszek.kopciuch@poczta.umcs.lublin.plInstytut Filozofii UMCSComte A., Metoda pozytywna w szesnastu wykładach, skrót J. É. Rigolage, przeł. W. Wojciechowska, PWN, Warszawa 1961.Condorcet A. de, Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje, przeł. E. Hartleb i J. Strzelecki, PWN, Warszawa 1957.Czarnecki Z. J., Kryzys optymizmu historycznego. Studium przewodnich idei, [w:] W kręgu pesymizmu historycznego. Studia nad nowożytnymi filozofiami historii, red. Z. J. Czarnecki, Wyd. UMCS, Lublin 1992, s. 5–39.Czarnecki Z. J., Wartości i historia. Studia nad refleksją filozoficzną o ludzkim świecie, Wyd. UMCS, Lublin 1992.Fukuyama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, przeł. B. Pietrzyk, Wyd. Znak, Kraków 2004.Fukuyama F., Ostatni człowiek, przeł. T. Bieroń, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1997.Hare R, M, Uniwersalny preskryptywizm, przeł. A. Jedynak, [w:] Przewodnik po etyce, red. P. Singer, red. nauk. wyd. pol. J. Górnicka, wyd. 1 (dodruk), KiW, Warszawa 2000, s. 499–511.Hartmann N., Ethik, wyd. 4 niezmienione, Walter de Gruyter & Co., Berlin 1962.Huntington S. P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, przeł. H. Jankowska, wyd. 6, Warszawskie Wyd. Literackie Muza, Warszawa 2004.Jedynak S., Marzenia i polityka, Wyd. UMCS. Lublin 2014.Kant I., Idea historii powszechnej w aspekcie kosmopolitycznym, przeł. M. Żelazny, [w:] tenże, Rozprawy z filozofii historii, przekł. i opr. Translatorium filozofii niemieckiej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika pod kierunkiem Mirosława Żelaznego w składzie: Tomasz Kupś, Dariusz Pakalski, Adam Grzeliński, Mirosław Żelazny, Wyd. Antyk, Kety 2005.Koneczny F., O ład w historii. Z dodatkami o wpływie i twórczości Konecznego Wydawnictwa Towarzystwa Imienia Romana Dmowskiego, nr 13, Komitet Wydawniczy, Londyn 1977.Koneczny F., O wielości cywilizacji, Fundacja Pomocy Antyk, Wyd. Antyk Marcin Dybowski, Komorów 2002.Kopciuch L., Filozofia dziejów a światopogląd (S.I. Witkiewicz, F. Znaniecki, F. Koneczny), [w:] S. Janeczek, R. Charzyński, M. Maciołek (red.), Światopoglądowe odniesienia filozofii polskiej, Wyd. KUL, Lublin 2011, 227–237.Kopciuch L., Krytyka filozofii dziejów u A. Schopenhauera, „Parerga” 2008, nr 2, s. 103–115.Kopciuch L., Kryzysy, kreatywność i wartości, Wyd. UMCS, Lublin 2015.Kopciuch L., Powinność i wartość globalizacji (z przykładami stanowisk dziewiętnastowiecznych i późniejszych), „Kultura–Historia–Globalizacja” 2015, nr 18, s. 121–137.Kopciuch L., Szkice systematyczne z filozofii dziejów, Wyd. UMCS, Lublin 2014.Krzysztofek K., Pogranicza i multikulturalizm w rozszerzonej Unii, „Studia Europejskie” 2003, nr 1, s. 77–94.Mill J. S., O wolności, przeł. A. Kurlandzka, [w:] tenże, O wolności. O zasadzie użyteczności, De Agostini – Altaya, Warszawa 2003.Nobis A, Globalne procesy, globalne historie, globalny pieniądz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2014.Schopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, przeł. J. Garewicz, t. 2, PWN, Warszawa 1995.Spengler O., Pesymizm?, przeł. A. Kołakowski, [w:] O. Spengler, Historia, kultura, polityka, wyb. i wstęp A. Kołakowski, PIW, Warszawa 1990, s. 83–100.Spengler O., Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej, skrót H. Werner, przeł. J. Marzęcki, Wyd. KR, Warszawa 2001.5-2128/152