Ethnogenesis ot the Slavs in the light of ancient DNA analyses

Wydział Biologii: Instytut AntropologiiOd wielu lat pochodzenie Słowian jest przedmiotem badań przedstawicieli nauk humanistycznych i biologicznych. Do chwili obecnej nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie gdzie, kiedy i w jaki sposób doszło do wyodrębnienia się etnosu Słowian. Na potrzeby niniejszej pracy zastosowano badania ludzkiego kopalnego mitochondrialnego DNA. Spośród 72 badanych osobników, przynależność haplogrupową mtDNA wyznaczono dla 20 osobników ze średniowiecza oraz 23 osobników z okresu rzymskiego. Na podstawie uzyskanych wyników przeprowadzono analizę wspólnych haplotypów oraz międzypopulacyjnych dystansów genetycznych. Z jednej strony różnice na poziomie genetycznym, a także stosunkowo duże odległości genetyczne (FST) pomiędzy badanymi populacjami oraz istotna liczba informatywnych haplotypów wspólnych dla średniowiecza oraz Białorusi, Ukrainy i Bułgarii, mogą przemawiać za brakiem ciągłości genetycznej na przełomie okresu rzymskiego i średniowiecza. Z drugiej jednak strony największa liczba informatywnych haplotypów mtDNA wspólnie dzielonych między populacją z okresu rzymskiego i populacją współczesną z Polski, a także obecność podhaplogrupy N1a1a2, mogą potwierdzać, że pewne linie wykazywały ciągłość genetyczną przynajmniej od okresu rzymskiego lub nawet neolitu, na terenach obecnej Polski. Uzyskane wyniki są pierwszym kopalnym wkładem w budowanie historii genetycznej Słowian.For many years the origin of the Slavs has been the subject-matter in archaeology, anthropology, history, linguistics and recently also genetics. By now there is no unambiguous answer to a question where, when and in what way the Slavs originated. For the purposes of this dissertation, the analysis of ancient human mitochondrial DNA was applied. The ancient DNA was isolated from 72 specimens which came from graveyards from the area of current Poland. Mitochondrial DNA haplogroups have been assigned for 20 medieval and 23 Iron-Age specimens. The analysis of shared haplotypes and population genetic distances illustrated by multidimentional scaling has been done. The differences on genetic level and quite high genetic distances (FST) between medieval and Iron-Age populations as well as significant number of shared informative medieval haplotypes with Belarus, Ukraine and Bulgaria may evidence genetic discontinuity between medieval and Iron-Ages. From the other side, the highest number of shared informative haplotypes between Iron-Age and extant Polish population as well as the presence of subhaplogroup N1a1a2, can confirm that some genetic lines show continuatinuity at least from Iron Age or even Neolith in the areas of modern Poland. The results obtained in this work are considered to be the first ancient contribution to building the genetic history of the Slavs