Zastosowanie analiz kopalnego DNA w wyjaśnianiu struktury pokrewieństwa i charakteru migracji neolitycznych społeczności Anatolii i Europy

Wydział HistorycznyNeolit, jako okres wielkich zmian, zawsze był w centrum zainteresowań archeologów, a ze względu na to, że wiele z tych przemian jest powiązanych z potencjalnymi migracjami populacji ludzkich również archeogenetycy, w miarę rozwoju dziedziny, skupili się na tej właśnie epoce. Opublikowane do tej pory badania wskazują, że początkowo neolityczni przybysze z Bliskiego Wschodu nie mieszali się z łowcami zbieraczami. Jednakże ostatnie wyniki badań, włączając w to pracę stanowiącą część niniejszej dysertacji (publikacja nr 2), wykazały że w środkowym neolicie sytuacja ta uległa zmianie. Ponadto na podstawie przeprowadzonych badań wykazałem bliskie relacje genetyczne populacji neolitycznej zamieszkującej Centralną Anatolię do grup z regionu Morza Marmara, podkreślając przy tym znaczenie tego pierwszego regionu dla rozwoju i rozprzestrzeniania się (publikacja nr 3). W toku moich badań dostarczyłem również istotnych informacji na temat problematyki struktury pokrewieństwa społeczności neolitycznych. Analizy wykonane na materiałach szkieletowych z dwóch stanowisk obejmujących grupę Brzesko-Kujawską z Kruszy Zamkowej (publikacja nr 1) oraz osadę Çatalhöyük z Centralnej Anatolii (publikacja nr 3), wykazały brak pokrewieństwa w linii matczynej między osobnikami pochowanymi albo w tych samych zgrupowaniach pochówków (publikacja 1) albo w obrębie tych samych budynków (publikacja 3).The Neolithic, as a period of major changes, has always been a focus of archaeological studies and since a lot of those changes are connected with migrations, also geneticists become interested in the period as the field developed. Initially ancient DNA data has shown that the Neolithic originated in the Near and Middle East and from there it spread into Europe. The available data shows that in the beginning those populations did not mix with local hunter-gatherers. However, since then several papers including one comprising this PhD thesis [paper 2] shown that in Central Europe hunter-gatherer ancestry was introduced into farming communities in the middle Neolithic. I was also able to show close genetic affinity between Neolithic population from Central Anatolia and groups inhabiting the Marmara Region, proving that the former region played a significant role in the emergence and spread of the Neolithic [paper 3]. I was also able to provide a significant contribution to the ongoing debate of kinship structure of the Neolithic communities. By analyzing two separate cases, the Brześć Kujawski group site in Krusza Zamkowa in modern day Poland [paper 1] and Çatalhöyük settlement in Central Anaolia [paper 3]. I revealed the lack of maternal kinship between individuals buried together either in the same burial clusters or beneath the floors of the same building