Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich 1940 - 1945

Okres II Wojny Światowej był szczególnym czasem dla polskości. Trwały bowiem zmagania nie tylko o biologiczne przetrwanie narodu zagrożonego w swej egzystencji, lecz także – równie ważna - walka o przetrwanie polskiej kultury. Skrajnie trudne wyzwania wyrosły przed polską nauką. Medycyna i nauki medyczne także stały się polem walki. Wysiedleni z Wielkopolski profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego wzięli czynny udział w założeniu konspiracyjnego uniwersytetu. Znaczące skupienie profesorów i studentów Uniwersytetu Poznańskiego w Warszawie, oderwanie ich od normalnej pracy, oraz krytyczne położenie materialne, nasunęły myśl ponownego podjęcia pracy, przemocą przerwanej. Gdy próby pracy legalnej spełzły na niczym, a widoczne się stało, że wojna nierychło się skończy, zdecydowano się na pracę konspiracyjną. Z początkiem października 1940 roku w mieszkaniu ks. dra Maksymiliana Rode, dyrektora Departamentu Oświaty i Kultury Delegatury Ziem Zachodnich Rządu Rzeczypospolitej na Uchodźstwie, odbyło się spotkanie, w którym wzięli udział: prof. Ludwik Jaxa – Bykowski, doc. dr Władysław Kowalenko, prof. dr Roman Pollak, doc. dr Witold Sawicki. Inauguracja działalności nastąpiła 24 XI 1940 r. Powstającą uczelnię nazwano „Uniwersytetem Ziem Zachodnich”, używano też nazwy: Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Był częścią cywilnych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Polskie Państwo Podziemne było bez wątpienia fenomenem na skalę światową, jedyną taką inicjatywą w czasie II wojny światowej. Przyczyniło się do nader skutecznego ratowania polskości, polskiej kultury i – co także jest istotne - europejskiego dorobku cywilizacyjnego