19. Yüzyıl Tarih Yazıcılığı ve Ahmed Cevdet Paşa

Özet Osmanlı tarihçiliği esas itibariyle İslam tarih yazıcılığının bir devamı olmakla birlikte altı asır boyunca tarihçiliğin hemen her türünde eserler verilmesi suretiyle bir “Osmanlı tarih yazıcılığı tarzı” teşekkül etmiştir. Bu tarz zamanla gelişerek 19. yüzyılda tamamen kendine özgü bir nitelik kazanmıştır. Tarih yazıcılığındaki çeşitliliğe rağmen dünya tarihçilerinin eserlerini ve arşiv belgelerini değerlendirmek, diğer sosyal bilimlerden istifade etmek, tarihi malzemeyi sağlam bir eleştiri süzgecinden geçirmek ve böylece olayların sebep ve sonuçlarını ortaya koymak gibi bilimsel tarihi metotların uygulanmaya başlaması ancak 19. yüzyılda mümkün olabilmiştir. 19. yüzyılda ilmi tarihçilik geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri hiç şüphesiz Ahmed Cevdet Paşa’dır. Cevdet Paşa, hukuk, maarif ve ıslahat alanlarında başarılı işler yapan bir devlet adamı olmasının yanında, Osmanlı tarihçiliğinin büyük başarılarından biri olarak kabul edilen 12 ciltlik Tarih-i Cevdet’i, Tezâkir’i ve Marûzât’ı vücuda getirmiş bir tarihçidir. Cevdet Paşa’nın eserleri olayların ele alınış biçimi, arşiv kaynaklarıyla beraber Batı kaynaklarının kullanılması ve daha ilmi bir metotla yazılmış olması bakımından benzerlerinden ayrılır. Anahtar Kelimeler: Tarih, Osmanlı, 19. Yüzyıl, Ahmed Cevdet Paşa, Tarih Yazıcılığı