Neurocognitive profiling of children with specific or comorbid reading disabilities

Deze studie betreft de vraag of verschillende leesgerelateerde neurocognitieve profielen kunnen worden waargenomen bij – op woordleesvaardigheid gebaseerde – groepen kinderen uit de bovenbouw van het Nederlandse basisonderwijs. Naast een onderscheid tussen normale tot goede lezers en kinderen met een specifieke leesstoornis, worden subgroepen onderscheiden op basis van de aanwezigheid van twee veelvuldig met leesproblemen samengaande ontwikkelingsstoornissen (comorbiditeit), te weten een aandachttekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en een taalontwikkelingsstoornis (TOS). In het promotieonderzoek zijn twee verschillende leesgerelateerde neurocognitieve onderzoekslijnen uitgewerkt in vijf empirische studies. De eerste onderzoekslijn richt zich op de cognitieve processen fonemische analyse (klankverwerking) en continu benoemen (snel ophalen uit het geheugen van bekende “labels”). De eerste studie richt zich op de vraag hoe de ernst van een leesprobleem de mate van betrokkenheid van de genoemde processen beïnvloedt. Daarbij is nagegaan hoe dit uitpakt bij bovengemiddeld goede en excellente lezers. De tweede en derde studie betreffen dezelfde processen, maar zijn specifiek gericht op de effecten van comorbiditeit met ADHD en TOS. De tweede onderzoekslijn omvat studies vijf en zes, die de relatief nieuwe link tussen de woordleesvaardigheid en twee aspecten van visuele aandacht, te weten selectieve aandacht en aandachtsoriëntatie, onderzoeken. In de algemene discussie wordt het gehanteerde leesmodel voorzien van empirische schattingen van de neurocognitieve effectgroottes. Een hoofdconclusie van het onderzoek is dat de toevoeging van visuele aandachtsmaten aan een op klankverwerking en benoemsnelheid gebaseerd leesmodel een verbeterd inzicht geeft m.b.t. de cognitieve basis van woordleesvaardigheid. Deze bevinding biedt interessante nieuwe perspectieven t.a.v. differentiaal-diagnostische procedures en de behandeling van leesproblemen