DV151 Leidt onvermijdbare voorlichting tot ongewenste effecten?

Soms treden er ongewenste effecten van voorlichting op. Waardoor worden deze ongewenste effecten veroorzaakt? In het huidige onderzoek werd verwacht dat twee factoren daarbij een rol spelen. Deze factoren zijn vermijdbaarheid en discrepantie tussen eigen attitude en standpunt in de voorlichtingsboodschap. Verwacht werd dat een onvermijdbare boodschap zou leiden tot meer attitudeverandering in ongewenste richting dan een vermijdbare boodschap. Tevens werd verwacht dat er meer attitudeverandering in gewenste richting op zou treden als de boodschap in het Non-Commitmentgebied van de ontvanger valt dan als de boodschap in het Rejectiongebied van de ontvanger valt. Een derde hypothese was dat deze factoren met elkaar zouden interacteren. Er is een experiment opgezet met als onderwerp bus versus fiets als vervoermiddel in de binnenstad. Het onderzoek startte met het meten van de voorkeur van de respondent voor bus of fiets als stadsvervoermiddel. De discrepantie tussen de eigen attitude en het standpunt in de boodschap bepaalde welke voorlichtingsboodschap de respondent ontving, ofwel een busboodschap ofwel een fietsboodschap. Deze boodschap werd aselect vermijdbaar of onvermijdbaar aangeboden. Vervolgens werd opnieuw de attitude van de respondent ten opzichte van de bus of de fiets als stadsvervoermiddel gemeten. Er werden in dit experiment ook enkele gedragsmaten opgenomen. Uit de gegevens bleek dat er zowel in de busboodschapconditie als in de fietsboodschapconditie geen effecten van vermijdbaarheid waren opgetreden. Discrepantie bleek in echter wel invloed te hebben op attitudeverandering. Deze invloed verschilde in de verschillende boodschapcondities. In de busboodschapconditie vertoonden respondenten in de Non-Commitmentconditie een attitudeverandering in ongewenste richting, terwijl respondenten in de Rejectionconditie geen attituteveranderingen lieten zien. In de fietsboodschapcondities vertoonden respondenten in de Rejectionconditie meer attitudeverandering in gewenste richting dan respondenten in de Non-Commitmentconditie. Geen van de drie verwachtingen in het onderzoek werden door de gegevens ondersteund. Daarvoor worden in de discussie van dit verslag verschillende mogelijke verklaringen gegeven