Die niederdeutschen Mundarten des südwestfälischen Raumes Breckerfeld - Hagen - Iserlohn

De Nederduitse dialecten van het Zuidwestfaalse gebied Breckerfeld Hagen Iserlohn. De beschrijving van "De Nederduitse dialecten in het Zuidwestfaalse gebied Breckerfeld Hagen -Iserlohn" omvat een onderzoeksgebied dat zich in het zuidelijke deel van Westfalen uitstrekt tussen 51 en 52 graden noorderbreedte en 7 en 8 graden oosterlengte. Het wordt in het westen voomamelijk door de Ennepe en in het noorden haast overal door de Ruhr begrensd. In het oosten gaat het tot over de H6nne en in het zuiden loopt de grens in zuidoostelijke richting ten noorden van Liidenscheid. Het beschreven gebied vonnt op de dialectgeografische kaart een "witte vlek", aIleen in het uiterste westen vind je de lokale grammatica van Gevelsberg. Het doel van het onderzoek is de beschrijving van de verdwijnende dialecten in het genoemde gebied in de fonetische, fonnele en lexicale eigenschappen en varianten ervan aan het einde van de twintigste eeuw in de vonn van een areaalgrammatica om hen zodoende voor het nageslacht te bewaren. Bij het interviewen van de proetpersonen in 107 plaatsen wordt de directe methode gebruikt, d.w.z. de geYnterviewde mens en geven een mondeling antwoord op de ongeveer 2000 lemmata van het door de onderzoeker ontwikkelde vragenboek dat de producten fonetisch vastlegt. Bovendien worden gesprekken met de deelnemers op cassette opgenomen. Wegens de meestal hoge leeftijd van de geYnterviewde sprekers van het dialect is in de regel slechts een eendimensionale weergave mogelijk; variabelen zoals bijvoorbeeld verschillen in leeftijd, beroep, geslacht enz. kunnen slechts beperkt in aanmerking genomen worden. De weergave sluit qua methode niet aan bij het Marburger model, waarbij op een lokale grammatica een diatopisch opgezet klankgeografisch deel met een selectie karakteristieke isoglossen voIgt. Mijn werk kiest voor de omgekeerde manier: dit begint (na het sociolinguistische dee1) met de dialectgeografische weergave, d.w.z. een hoofdstuk dat 63 taalkaarten bevat (klank-, vonn-en woordkaarten als ook een "honingraatkaart" en structuurkaarten als samenvattend overzicht ervan) en een aansluitende verwerking van de isoglossen. Daarbij worden verschillende kaartsoorten gebruikt, merendeels ontwikkelingskaarten als gecombineerde areaaltekst-en puntsymboolkaarten als ook combinatiekaarten van verschillende aard. Daama voIgt de beschrijving van de stand van zaken van de klanken en vonnen van de dialecten in de zes subdiatopen, waarbij de notaties bij de verschillende vindplaatsen gelijk behandeld worden. In de afzonderlijke hoofdstukken wordt gerefereerd aan de desbetreffende taal-en overzichtskaarten van het dialectgeografische deel. Daarbij wordt in de klankleer geprobeerd om de synchronie en de diachronie met elkaar in overeenstemming te brengen, waarbij het protosysteem van de Westgennaanse fonemen als leidraad ten grondslag gelegd wordt. Verder worden in de klankleer fonologie en fonetiek gecombineerd. De vonnleer is daarentegen vooral synchroon opgezet en deze bevat alleen fonetische notaties. Het sociolinguYstische dee 1 houdt de ontwikkeling van de positie van het Nederduits in het onderzochte gebied van 1500 tot nu toe bij. Tussen 1500 en 1650 vindt de overgang van de Nederduitse schrijftaal naar spreektaal plaats. Het Hoogduits lost dan het Middelnederduits als schrijftaal af. Daama begint de mediale diglossie in de bovenlaag van de bevolking in Westfalen, d.w.z. het Hoogduits dient als schrijftaal, de Platduitse dialecten worden als mondelinge communicatie gebruikt; de onderlagen van de bevolking blijven monoglossisch bij het Platduits. Met het opnemen van Westfalen in de staat Pruisen door het Congres van Wenen van 1815 verliest het Nederduits verder aan prestige, vooral door de invloed van school en bestuur, zodat in de tweede helft van de negentiende eeuw de beschaafde bevolkingslagen van de Platduitse naar de Hoogduitse spreektaal overschakelen