De strafrechter en de deskundige: Over de waarheidscondities en waarheidsdefinities in het straf(proces)recht

De materiële waarheidsvinding in het straf(proces)recht heeft in de eerste plaats betrekking op de vraag 'wat heeft zich precies afgespeeld?'. Maar daarnaast worden strafrechtelijke functionarissen geregeld geconfronteerd met bewijskwesties die samenhangen met andere waarheidsconcepten. De diverse waarheidsconcepten, en de daarbij behorende eisen van coherentie, spelen een rol bij elke vorm van waarheidsvinding, zoals de 'wetenschappelijke' waarheidsvinding en de 'alledaagse' waarheidsvinding. Echter, in de strafrechtelijke waarheidsvinding speelt daarnaast nog een ander waarheidsconcept een belangrijke rol: het 'normatieve' waarheidsconcept. Het normatieve waarheidsconcept is te herleiden tot de tweede hoofdfunctie van het strafproces: het 'normatief' afrekenen van daders van bewezen (strafbare) feiten. In deze bijdrage wordt aandacht besteed aan de neiging om binnen het straf(proces)recht het normatieve waarheidsconcept te infiltreren in de feitelijke waarheidsvinding, hetgeen ten koste kan gaan van het wetenschappelijke gehalte daarvan. De voorwaarden voor strafbaarheid worden dan niet zozeer 'feitelijk' vastgesteld, maar 'normatief' toegerekend. Dat is tot op zekere hoogte aanvaardbaar, maar het kan de materiële waarheidsvinding ook op een onaanvaardbare wijze vertroebelen