How did YOU do? Social comparison in secondary education

De relatie tussen aspecten van sociale vergelijking en schoolprestaties werd onderzocht in een onderzoek (VOCL’99) waaraan bijna 20.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs deelnamen. Gedurende hun tijd op de middelbare school vulden leerlingen vragenlijsten in en maakten ze toetsen. Er werd gekeken of leerlingen hun schoolcijfers met betere/slechtere klasgenoten vergeleken en naar het gevoel dat leerlingen hadden over hoe goed ze presteerden op school vergeleken met hun klasgenoten. Uit het onderzoek bleek dat leerlingen die zich in de brugklas vergeleken met een betere klasgenoot twee jaar later beter presteerden op Nederlands en wiskunde. Ditzelfde effect werd ook gevonden voor leerlingen die het gevoel hadden dat ze goed presteerden vergeleken met hun klasgenoten. Verder werd gevonden dat leerlingen verschillend reageren op vergelijkingen met anderen. Ze kunnen bijvoorbeeld meeleven met het succes of falen van een klasgenoot, of ze kunnen juist jaloers reageren. Gevonden werd dat met name de negatieve reacties negatief verband houden met de schoolprestaties. Een ander resultaat uit het onderzoek was dat leerlingen ervoor kiezen om zich te vergelijken met een klasgenoot met een lager prestatieniveau wanneer ze zich voorstellen dat ze een onvoldoende halen op school. Wanneer ze zich voorstellen dat ze een voldoende halen, vergelijken ze zich met een klasgenoot met een hoger prestatieniveau. Tot slot bleek dat leerlingen die hun schoolprestaties overschatten, minder vaak bleven zitten en minder vaak voortijdig van school gingen dan leerlingen die hun schoolprestaties realistisch inschatten. Daarentegen bleven leerlingen die hun prestaties onderschatten, juist vaker zitten. Het onderzoek is van theoretische waarde en geeft de situatie in schoolklassen weer. Ondanks de kleine effecten valt uit de resultaten van het onderzoek af te leiden dat het vergelijken van schoolcijfers niet noodzakelijkerwijs nadelig hoeft te zijn en dat het zelfs positieve gevolgen kán hebben voor schoolprestaties