Maatschappij en vastgoed bevrijd uit de Gordiaanse knoop: een nieuwe logica voor de inzet van vastgoed voor maatschappelijke doelstellingen

We leven in een tijdsgewricht met een grillige mondiale economie en verschuiving van het geopolitieke en economische zwaartepunt. Oude collectieve arrangementen blijken niet bestand tegen maatschappelijke krachten van mondialisering, migratie, vergrijzing en individualisering. Toch verwacht de burger van de 21e eeuw een uitgelezen aanbod van maatschappelijke diensten om het eigen bestaan vorm te kunnen geven. Maar hoe gaan we dat betalen en welke rol speelt vastgoed daarbij? Nederland is een spaardersland en gelukkig hebben de vorige generaties bijzonder veel vermogen opgebouwd. Dat is deels vastgelegd in pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en talloze spaarvarianten. Een fors deel zit echter ook opgesloten in voor de realisatie van maatschappelijke doelen gelabeld vastgoed: de enorme voorraad corporatiewoningen en het vastgoed van zorg-, onderwijsinstellingen, lagere overheden en andere maatschappelijke partijen. Tot nog toe zagen deze organisaties dit vastgoed vooral als een middel om maatschappelijke dienstverlening zoals zorg, onderwijs en betaalbaar wonen te borgen. Echter ‘stenen zijn niet sociaal’, integendeel. Onder invloed van ontwikkelingen als individualisering, versobering van het verzorgingsstaat arrangement en toegenomen marktwerking groeit het besef dat het eenzijdig vastleggen van maatschappelijk gelabeld vermogen in vastgoed wel eens weinig rendement en veel risico’s met zich mee kan brengen. Het maatschappelijk gelabeld vermogen kan - anders vastgelegd dan nu- jaarlijks miljarden aan rendement opleveren, dat tot in lengte van jaren besteed kan worden aan de maatschappelijke opgaven van nu én straks. Door dit vermogen van het vastgoed te scheiden, het vervolgens stevig maatschappelijk te verankeren en het daarop te behalen rendement democratisch gelegitimeerd te besteden, ontstaat een nieuw perspectief van 21e eeuws rentmeesterschap. Zo wordt voorkomen dat cruciale maatschappelijke functies steeds verder worden uitgehold door volatiel marktdenken of korte termijn bezuinigingsdrift. Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed. In het lectoraat Maatschappelijk Vastgoed werkt mr Arnoud L.M. Vlak samen met docenten, studenten, bedrijven en instellingen aan een nieuwe logica voor de inzet van vastgoed, vermogen en rendement voor de realisatie van maatschappelijke doelstellingen. Deze onderzoeksresultaten worden verwerkt in de onderwijsprogramma’s en gedeeld met relevante belanghouders