Determinanty dokonywania odpisów z tytułu utraty wartości aktywów trwałychna przykładzie spółek notowanychna GPW w Warszawie

Prawo bilansowe oraz regulacje środowiskowe wskazują na konieczność prze-prowadzania na dzień bilansowy badania utraty wartości aktywów. Wynika to z nad-rzędnych zasad rachunkowości, jak również z przyjętych metod wyceny. Dokonane korekty wartości mogą wpływać na wartość aktywów oraz wyniki finansowe. Badania empiryczne przeprowadzono na podstawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek, których akcje są notowane na GPW w Warszawie. Za 2008 r. 61 spółek ujawniło odpisy z tytułu utraty wartości niefinansowych aktywów trwałych. Analizowano determinanty prawdopodobieństwa ujawniania odpisów oraz czynniki kształtujące ich kwotę. Analizę jednoczynnikową przeprowadzono dla spółek ujaw-niających odpisy i porównano z grupą kontrolną. W 2008 r. zaobserwowano istotną migrację spółek z grupy spółek niedokonujących odpisu do wykazującej odpisy, przy słabej migracji odwrotnej. Istotnymi czynnikami dokonywania odpisów okaza-ły się: wyższa suma bilansowa, jakość audytu zewnętrznego, zmiany w składzie zarzą-du, wyższe przepływy pieniężne z działalności operacyjnej za okres wcześniejszy, mniejsza różnica między zyskiem netto a przepływami pieniężnymi i niższa zmiana ROI za lata 2006–2007. Czynniki jakościowe stanowią podstawowe determinanty dokonywania odpisów. Spółki dokonujące odpisów nie wykazują gorszych dokonań finansowych. Spółki ujawniające odpisy cechuje konserwatywna polityka rachunkowo-ści, wyrażająca się mniejszą różnicą między zyskami netto a przepływami pienięż-nymi za poprzedni okres. Zgodnie z wynikami analizy wieloczynnikowej prawdopodobieństwa wykazywa-nia odpisów uzyskano potwierdzenie znacznej części powyższych wniosków. Najwięk-szą moc obserwowaną mają dwa parametry jakościowe: ujawnienie odpisu za 2007 r. oraz zmiany w składzie osobowym zarządu. Ich oceny są dodatnie. Z analizy logi-towej wynika istotny wpływ sumy bilansowej, z oceną dodatnią parametru. Należy podkreślić występowanie interakcji zmiennych: suma aktywów, ROI oraz relacja przepływów pieniężnych do aktywów w kontekście związku z prawdopodobieństwem dokonania odpisów. Kolejny etap badania obejmował analizę czynników kształtujących stopę odpisu. W wyniku analizy jednoczynnikowej stwierdzono istnienie korelacji ujemnej między stopą odpisu a następującymi zmiennymi: zmianą ROI w latach 2006–2008, dyna-miką przychodów ze sprzedaży w latach 2007–2008, sumą aktywów i wielkością wskaźnika płynności bieżącej na koniec 2008 r. Nie stwierdzono zależności między stopą odpisu a zmiennymi jakościowymi. W analizie wieloczynnikowej testowano za-leżność wykładniczą między stopą odpisu a wybranymi czynnikami determinującymi. Trzy oceny parametrów modelu są istotne: logarytm dynamiki przychodów w latach 2007–2008, logarytm wskaźnika płynności bieżącej na koniec 2008 r. oraz zmiana ROI za lata 2006–2008. Oceny wymienionych parametrów są ujemne