Nooit meer Auschwitz? Erfgoed van de oorlog na Europa's eeuw van de kampen

Persvoorlichters West- en Oost-Europa herinneren de Holocaust op eigen manier Startdatum24-01-2012 Tijd15.45 LocatieAula TitelNooit meer Auschwitz? Erfgoed van de oorlog na Europa's eeuw van de kampen Sprekerprof.dr. R. van der Laarse OnderdeelFaculteit der Letteren WetenschapsgebiedLetteren EvenementtypeOratie Europa’s politieke eenwording van de afgelopen decennia is voor een belangrijk deel gebaseerd op de gemeenschappelijke last van de Tweede Wereldoorlog die in veel landen nog altijd als traumatisch wordt ervaren. Maar hoe gemeenschappelijk is deze verschrikkelijke erfenis? Dit bespreekt Rob van der Laarse in zijn oratie Nooit meer Auschwitz? Erfgoed van de oorlog na Europa’s eeuw van de kampen. Delen de Europese landen niet vooral een geschiedenis van onderlinge oorlogen en conflicten, ondanks de politiek beleden waarden van humanisme en Verlichting? De dood van miljoenen soldaten en de bombardementen op Europese steden speelt misschien daarom in de publieke verbeelding van de oorlog een minder belangrijke rol dan de nazistische vernietiging van de joden, die als een niet te bevatten, universeel kwaad buiten de historische context is geplaatst. Onder de boodschap ‘Nooit meer Auschwitz!’ fungeert de Holocaust steeds meer als een negatieve ontstaansmythe van de onder de vlag van de Verenigde Naties vormgegeven wereldorde en de snel expanderende Europese Unie. Getuigenissen, literaire fictie, films, herdenkingen en erfgoedsites spelen hierbij een belangrijke rol. Toch roept deze aanname van de Holocaust als gemeenschappelijke Europese ervaring een aantal kritische vragen op. Van der Laarse laat zien dat het Holocaustparadigma wordt bedreigd door onvoldoende belangstelling voor zowel waarheidsvinding en authenticiteit als voor de sterk conflicterende herinneringen van de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog in West- en Oost-Europa. Het centrum van de Holocaust lag in Oost-Europa. Terwijl West-Europeanen zich zelfs virtueel het trauma van de Holocaust toe-eigenen, bepleiten Oost-Europeanen juist het recht op eigen herinneringen aan de tot 1989 voortdurende communistische ‘bezetting’. Dit vraagt om een nieuwe, transnationale doordenking van het Europese erfgoed van ‘de eeuw van de kampen’