Transect-rapport 47: Archeologisch bureauonderzoek en inventariserend booronderzoek, verkennende fase. Werkhoven - Achterdijk 46, Gemeente Bunnik (UT).

Samenvatting Transect heeft in januari 2012 een archeologisch bureauonderzoek en verkennend booronderzoek uitgevoerd naar de - mogelijke - aanwezigheid en verwachte kwaliteit van archeologische waarden aan de Achterdijk 46 te Werkhoven (gemeente Bunnik, provincie Utrecht). Aanleiding voor het onderzoek is het plan om de bestaande boerderij op het perceel te verbouwen naar 4 woningen. Het plangebied is circa 6.500 m2 groot. Het archeologiebeleid van de gemeente Bunnik is vastgesteld op 13 oktober 2011, middels het rapport “Archeologische Beleidskaart voor het buitengebied van Bunnik en de kernen Bunnik, Odijk en Werkhoven”, opgesteld door Vestigia. Op de archeologische verwachtingskaart van dit rapport staat het plangebied aangegeven als een terrein met hoge archeologische verwachting. Volgens de bijbehorende maatregelenkaart betreft het een “Archeologisch waardevol gebied 3, een hoge archeologische verwachtingswaarde, mede gebaseerd op cultuurhistorie”. Voor deze terreinen is bepaald dat archeologisch vooronderzoek nodig is bij bodemingrepen met een oppervlakte groter dan 500 m2 en dieper dan 50 cm. Het doel van het archeologisch bureauonderzoek is het specificeren van de archeologische verwachting. Dat wil zeggen het aan de hand van beschikbare en nieuwe informatie over de archeologie, cultuurhistorie, geomorfologie, bodemkunde en grondgebruik, bepalen van de kans dat binnen het plangebied archeologische resten voorkomen. Het doel van het inventariserend veldonderzoek is het toetsen en waar mogelijk aanvullen van de gespecificeerde archeologische verwachting, door middel van veldwaarnemingen. Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied een hoge archeologische verwachting heeft voor wat betreft archeologische waarden die uit de IJzertijd (800 – 12 voor Chr.), Romeinse tijd (12 voor Chr. – 450 na Chr.) en Vroege-Middeleeuwen (450 – 1050 na Chr. ) dateren. Diverse archeologische vondsten in de omgeving van het plangebied tonen aan dat het gebied vanaf de IJzertijd tot in de Middeleeuwen intensief bewoond is geweest. Daarnaast grenst het plangebied mogelijk direct aan de Romeinse rijksgrens (Limes). Het gebied is vanaf de 8e eeuw na Chr. volledig ontgonnen, waarbij de eerste ontginningen op de hogere delen in het landschap plaatsvonden (stroomruggen). Uit de Kadastrale Minuutplan 1811 – 1832 blijkt niet, dat zich in het plangebied historische bebouwing bevond, zodat de kans kleiner is op eventuele oudere bebouwingsresten uit de Middeleeuwen – Nieuwe tijd. Daarom heeft het plangebied voor de Late-Middeleeuwen en Nieuwe tijd een lage archeologische verwachting. Eventueel aanwezige archeologische resten worden in de top van zandige oeverwalafzettingen, kronkelwaardafzettingen of crevasseafzettingen, direct onder de bouwvoor, verwacht. In het plangebied zijn zes verkennende boringen gezet, tot een diepte van maximaal 200 cm onder maaiveld. Vanaf maaiveld gezien bestaat de bodemopbouw uit een bouwvoor, komkleiafzettingen van de Kromme Rijn en oeverwal- en kronkelwaardafzettingen van de Werkhovense stroomrug. In het onderste traject is duidelijk een ‘fining upwards’ sequentie herkend, die indicatief is voor kronkelwaardafzettingen, waar zich vervolgens een oeverwal op heeft ontwikkeld. De bovenkant van de oeverwal- en kronkelwaardafzettingen van de Werkhovense stroomrug ligt vanaf 60 cm –mv. Deze zijn dus gevoelig voor de voorgenomen bodemingrepen. Er zijn echter geen indicatoren aangetroffen die samenhangen met eventueel in de top van de oeverwal- en kronkelwaardafzettingen aanwezige archeologische waarden. De archeologische indicatoren die zijn aangetroffen, zoals een wandfragment van een kannetje van Raeren steengoed, een fragment protosteengoed en een fragment Pingsdorf-aardewerk, dan wel Romeins aardewerk, zijn uit de bouwvoor en uit de komkleiafzettingen afkomstig. Advies Een oude woongrond of cultuurlaag is niet aangetroffen en ook zijn er geen laklagen of fosfaatvlekken waargenomen. Daarom wordt geen verder archeologisch onderzoek geadviseerd