Laat-neolithische kringgreppels, een Romeinse weg en loopgraven uit de Tweede Wereldoorlog te Swalmen; aardgastransportleidingtracé Odiliapeel-Melick (A-665), catalogusnummer 61; gemeenten Beesel en Roermond; archeologisch onderzoek: opgraving en begeleiding.

In opdracht van N.V. Nederlandse Gasunie heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in april-mei 2012 een proefsleuvenonderzoek, een opgraving en een archeologische begeleiding uitgevoerd in verband met de aanleg van een aardgastransportleiding ter plaatse van onderzoeksgebied Grensweg, in de gemeente Beesel en Roermond. Het voornaamste doel van het proefsleuvenonderzoek was het toetsen en aanvullen van de gespecificeerde archeologische verwachting met betrekking tot het onderzochte gebied, waarbij het in eerste instantie ging om het al dan niet vaststellen van de aanwezigheid van archeologische grondsporen. Het doel van de opgraving en archeologische begeleiding was het ex situ veiligstellen van de archeologische waarden die verloren zouden zijn gegaan bij de aanleg van de gasleidingsleuf. In totaal werd een totale oppervlakte van circa 7.740 m² onderzocht. Het onderzoek beperkte zich in eerste instantie tot het toekomstige leidingtracé en de westelijke werkstrook ten noorden van de Grensweg. Hierbij werden resten van drie vindplaatsen aangetroffen. Op twee locaties in het onderzochte tracé werden restanten van twee laat-neolithische grafheuvels aangetroffen die in de 30 en 60/70 van de 20e eeuw al archeologisch zijn onderzocht (vindplaats 1). Deze maken deel uit van een groter gebied met meerdere grafheuvels uit het Laat Neolithicum en de Bronstijd. De tweede vindplaats betreft de Romeinse weg tussen Heerlen en Xanten. Hiervan was een grindconcentratie in de bouwvoor bewaard. Daarnaast zijn over heel het onderzoeksgebied resten van munitie en zigzaggende loopgraven aangetroffen van de Maas-Rurstellung uit de Tweede Wereldoorlog (vindplaats 3). Behalve deze vindplaatsen zijn over het hele onderzoeksgebied sporen/verstoringen aangetroffen die in relatie staan met de verdere ontwikkeling van het onderzoeksgebied in de 20e eeuw. De drie vindplaatsen zijn gewaardeerd. Vanwege de specifieke aard van de verwachte en aangetroffen sporen is de waardering wisselend per vindplaats. De sporen uit het Laat Neolithicum, die in de regel ondiep waren, zijn grotendeels verstoord door bosaanplant. Ondanks de slechte fysieke kwaliteit, zijn ze vanwege hun hoge inhoudelijke waarde toch behoudenswaardig. De Romeinse weg is niet behoudenswaardig, aangezien deze volledig verstoord is en een lage inhoudelijke waarde heeft; het gaat slechts om een klein deel in een langer lijnelement dat in de omgeving al meermaals is gedocumenteerd en waarvan het verloop bekend is. De vindplaats uit de Tweede Wereldoorlog is behoudenswaardig vanwege de specifieke herinneringswaarde en de hoge fysieke en inhoudelijke waarde. Ter plaatse van het toekomstig leidingtracé en de westelijke werkstrook ten noorden van de Grensweg zijn de archeologische sporen en de behoudenswaardige vindplaatsen opgegraven, met uitzondering van twee noordwest-zuidoost georiënteerde loopgraven. Voor het overige deel van de westelijke werkstrook en de twee loopgraven is gekozen voor behoud in situ