Het sterrenlied in het Hollandse zeevaartonderwijs: Berijmde instructies voor het vinden van de sterrenbeelden en het uur van de nacht

In de tijd voor het mechanisch uurwerk was men voor de bepaling van het uur van de dag grotendeels aangewezen op de stand van de zon. 's Nachts was dat uiteraard niet mogelijk. Wilde men 's nachts weten hoe laat het was, dan diende men zich te orienteren op de stand van de sterren. Als de zon in het zuiden zijn hoogste punt bereikte ('door de meridiaan ging'), was het per definitie twaalf uur in de middag. Net zo hadden alle sterren hun eigen tijd om door de meridiaan te gaan, met dien verstande dat die tijd van het seizoen afhankelijk was. Uit de combinatie van de hoogte van een bekende ster en de datum viel dus in principe de tijd te bepalen. Deze manier om uit de meridiaandoorgang, of ook de tijd van op- en ondergang, van heldere sterren en sterrenbeelden de tijd te bepalen is vermoedelijk zo oud als de mensheid. In het oude Nabije Oosten gebruikte men hiervoor de zogenaamde dekaansterrenbeelden (in Egypte)