Ziekteverzuim van verpleegkundig en verzorgend personeel in verpleeg- en verzorgingshuizen: een inventarisatie van oorzaken en beïnvloedende factoren.

Personeel in verpleeg- en verzorgingshuizen met een duidelijk en zakelijk verzuimbeleid is minder vaak ziek. Een goede werksfeer en een helder beleid, in combinatie met persoonlijke aandacht voor de medewerkers en goed management van direct leidinggevenden, zijn belangrijke voorwaarden voor een laag ziekteverzuim. Streng en duidelijk Verpleeg- en verzorgingshuizen met een streng, zakelijk en duidelijk beleid, in combinatie met een warme stijl van leidinggeven, hebben meestal een laag ziekteverzuim. Dit blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) dat is uitgevoerd met subsidie van de Stichting Arbeidsmarktbeleid Branche Verpleeg- & Verzorgingshuizen (SAB V&V). De organisatie met een laag ziekteverzuim investeert in goede werkomstandigheden en een prettig werkklimaat, maar spreekt tegelijkertijd de werknemer snel en duidelijk aan bij ziekteverzuim. Medewerkers faciliteren Blijvende aandacht voor goede werkomstandigheden lijkt een voorwaarde om het ziekteverzuim structureel laag te houden. Er zijn zelfs organisaties die daarin nog een stapje extra zetten. NIVEL-onderzoeker José Peeters. “Zo organiseert een instelling een ‘kindervakantiefeest’ waar kinderen elke vakantie naartoe kunnen. Medewerkers kunnen dan doorwerken. Ook daar is de werkdruk hoog en is er een tekort aan goed opgeleid personeel. Maar de teamleiders houden bij de dienstenindeling zoveel mogelijk rekening met de wensen van het personeel. Hierdoor stellen de medewerkers zich vaak ook flexibel op. Dus: de organisatie maakt het de werknemers gemakkelijker en krijgt er loyale werknemers voor terug.” Onrust en onzekerheid Toenemend verzuim kan te wijten zijn aan een recente fusie die veel onrust en onzekerheid teweeg heeft gebracht. Medewerkers zijn vertrokken en anderen voelen zich niet betrokken bij de nieuwe fusieorganisatie. Een structureel hoog verzuim, is vaak te wijten aan een onduidelijk verzuimbeleid, incompetente managers en het ontbreken van een open communicatie. Ook een slechte sfeer en onrust door bijvoorbeeld veel wisselingen van leidinggevenden in korte tijd, leiden vaak tot een hoog verzuim. Medewerkers voelen zich dan niet ondersteund en serieus genomen en niet verantwoordelijk voor elkaar. Vacatures blijven onvervuld en de organisatie heeft moeite om goed gekwalificeerd personeel aan te trekken. De werkdruk neemt toe en de kwaliteit van zorg komt onder druk te staan. Het onderzoek De onderzoekers vergeleken vier typen organisaties: good practices met een structureel laag ziekteverzuim in de afgelopen vijf jaar, organisaties met een recente daling in de afgelopen twee jaar, organisaties met een recente stijging in de afgelopen twee jaar en bad practices met een structureel hoog ziekteverzuim in de afgelopen vijf jaar. De onderzoekers verzamelden en analyseerden beleidsstukken over ziekteverzuim en registraties, en interviewden sleutelfiguren in de organisaties, van bestuursleden tot personeelsfunctionarissen, teamleiders, zorgcoördinatoren, verzorgenden en verpleegkundigen