De toekomst van de Nederlandse binnenstad 1960-1978

In de jaren zestig van de twintigste eeuw was Nederland in de ban van een ongekende welvaartstoename. De wederopbouw was voltooid; de bakens werden verzet naar het magische jaar 2000. Het land zou onherkenbaar van gezicht veranderen. Dit gold met name voor de binnensteden, waar ruimte moest komen voor brede vierbaans autowegen, hoge kantoortorens en moderne winkelcentra. Althans, zo was de bedoeling. Terwijl bestuurders en ontwerpers aan hun plannen werken, ontdekte een jongere generatie de oude stad als een betaalbare en gezellige plek om te wonen en studeren. In samenwerking met oudere buurtbewoners ontvouwden deze jongeren in de jaren zeventig een alternatieve visie op de toekomst van de Nederlandse binnenstad. Hun grootse idealen vonden opvallend snel ingang bij de politiek. In nog geen tien jaar tijd maakte het ene ideaalbeeld van de moderniteit plaats voor een ander, waarin behoud en kleinschaligheid voorop stonden. Hoe kon het denken over de toekomst van onze binnensteden zo snel en radicaal omslaan? Dit proefschrift beantwoordt deze vraag vanuit drie centrale uitgangspunten. In de eerste plaats wordt de binnenstad beschouwd als plek waar maatschappelijke ontwikkelingen direct invloed hebben op het dagelijks leven van miljoenen Nederlanders. In de tweede plaats gaat de aandacht met name uit naar de rol die projectontwikkelaars hebben gespeeld bij de totstandkoming van onze gebouwde omgeving. Aan hun invloed is door historici tot dusver nauwelijks aandacht besteed. In de derde plaats reconstrueert dit proefschrift nauwgezet de ervaring van moderniteit door zowel projectontwikkelaars, bestuurders als burgers. Deze uitgangspunten maken het mogelijk om een aantal historiografische aannames kritisch te herzien. Zo waren binnenstadreconstructies van projectontwikkelaars en bestuurders geenszins het product van een optimistisch en zelfverzekerd toekomstdenken, evenmin als dat actievoerende burgers romantische tegenkrachten waren