Voorspelbaarheid van evolutie en revolutie

textabstractHet voorspellen van gebeurtenissen doen we meestal op grond van ervaringen uit het verleden. Daarmee vertel ik niets nieuws. Voorspellen is een dagelijkse bezigheid in onze samenleving. Meteorologen voorspellen elke dag het weer, met wisselend succes. Beleggers zouden graag ontwikkelingen op de fi nanciële markten voorspellen, om snel en gemakkelijk rijk te worden. Maar voorspellen kan erg lastig zijn. En zoals Lawrence Peter “Yogi” Berra, een beroemde catcher van de New York Yankees en later manager van deze honkbalclub al zei: Voorspellen is vooral lastig als het om de toekomst gaat. Yogi Berra is zeer beroemd om oneliners zoals deze, dat is een van de redenen dat de stripfi guur Yogi Beer naar hem vernoemd is. Maar deze quote, hoewel door Berra beroemd geworden, is zeer waarschijnlijk niet van hemzelf. Internetbronnen geven aan dat de quote afkomstig zou zijn van beroemde schrijvers als George Bernard Shaw, of Mark Twain, of zelfs al duizenden jaren oud is en afkomstig van Confucius. Maar waarschijnlijk komt de quote van Niels Bohr, een van de grondleggers van de atoomfysica en kwantummechanica, en Nobelprijswinnaar in 1922. Bohr’s werk en dat van tijdgenoten als Schrödinger en Heisenberg, draaide om onzekerheden. Bohr’s vriend, Albert Einstein, geloofde niet dat God met dobbelstenen speelt, maar dat alles te berekenen en voorspellen is. Einstein werkte jaren om aan te tonen dat de onzekerheden die Bohr en tijdgenoten introduceerden wel te berekenen waren, maar slaagde daar niet in. Net als in de natuurkunde zijn in de virologie veel belangrijke zaken niet of nauwelijks te voorspellen. Maar wanneer voorspellingen wel mogelijk zijn moeten we niet nalaten ze te gebruiken, want dan is er veel winst te behalen voor de gezondheid van mens en dier