14045481 DOE.ROM.ARC Eindrapportage archeologisch onderzoek Nieuwe Kerkweg 63 te Wehl

Gespecificeerde archeologische verwachting Het merendeel van het plangebied ligt op een dekzandrug, waarop een (dik) plaggendek is aangebracht. Alleen de noordwesthoek van het plangebied ligt op de overgang naar en in een dekzandvlak-te/-laagte, waar mogelijk een plaggendek ontbreekt of dunner zal zijn. De hoger gelegen dekzandruggen hadden een gunstige ligging voor Jager-Verzamelaars (Laat-Paleolithicum t/m Vroeg-Neolithicum) als tijdelijke nederzettingslocatie (jachtkampementen). De rivieroverstromingsvlakte verder ten noorden van het plangebied had een grote aantrekkingskracht voor wild, waarop gejaagd kon worden. Ook voor Landbouwers waren de dekzandruggen de meest gunstige locaties. De grootte van de dekzandruggen vormde voldoende areaal aan goed ontwaterde gronden voor landbouw. Voor de perioden IJzertijd-Romeinse tijd-Middeleeuwen is de algemene tendens dat de huisplaatsen steeds plaatsvaster werden en zich vaak verplaatsen naar de flanken van de dekzandruggen en mogelijk voor (langere) perioden naar de dekzandvlakten. Het noordelijke deel van het plangebied neemt een dergelijke overgangspositie in. De flanken van dekzandruggen waren ook geschikt voor de aanleg van waterputten/drenkkuilen (er hoeft minder diep gegraven te worden naar het grondwater, terwijl de waterput/drenkkuil wel nabij de nederzetting lag) en voor het gebruik als dumpzone (afval). Op basis van de aanwezige afzettingen en landschappelijke ligging is voor het merendeel van het plangebied de verwachting hoog op de aanwezigheid van resten en sporen. Voor Jagers-Verzamelaars kunnen resten (en mogelijk nog sporen) worden verwacht van een basis-/extractiekamp, waarbij sprake zal zijn van een matig/hoge dichtheid van (resistente) mobilia (stenen werktuigen, bot). Off-site resten bijvoorbeeld in de vorm van jachtattributen (in relatie tot de ten noorden gelegen rivieroverstromingsvlakte) moeten gezien worden als puntlocaties van zeer kleine omvang. Resten en sporen van Landbouwers worden verwacht in de vorm van een nederzettingscomplex of huisplaats. Bij de aanwezigheid van een archeologische vindplaats uit de perioden vanaf het Laat-Neolithicum is de verwachting dat er sprake is van een matig/hoge dichtheid van resistente mobilia (aardewerk, metaalresten (lokale ijzerproductie) en een matig/hoge spoordichtheid (immobilia). Daarnaast werden nabij de nederzetting water- en drenkkuilen aangelegd (meestal op de overgang naar of in lager gelegen terreindelen, waar minder diep gegraven hoefde te worden tot aan het grondwater). De flanken van de dekzandrug/overgang naar de dekzandvlakte/-laagte, waar het noordelijke deel van het plangebied op/binnen ligt, konden ook worden gebruik als dumplocatie van afval. Water- en drenkkuilen moeten wel gezien worden als puntlocaties. Resten van afvaldumps kunnen over een groter oppervlak verspreid zijn, mogelijk is hiervoor eerst dekzand afgegraven maar het afval kan ook direct op het oorspronkelijke maaiveld zijn opgebracht. Afvaldumps zijn zeer rijk aan vondsten en hebben dan ook een hoge vondstdichtheid. Op een dekzandrug ten noorden van het plangebied zijn tijdens meerdere oppervlaktekarteringen, uitgevoerd door de heer Koster rond begin jaren ’90 van de 20e eeuw, diverse archeologische resten aangetroffen. Ook tijdens een kleinschalig proefsleuvenonderzoek zijn sporen van een huisplattegrond en een hutkom aangetroffen. Op de dekzandrug, waar het plangebied op ligt, zijn (nog) geen archeologische indicatoren aangetroffen. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat dit perceel, en direct omliggende percelen, al voor lange tijd in gebruik zijn als grasland en daarmee ongeschikt zijn voor een oppervlaktekartering. De verwachting op de aanwezigheid van archeologische indicatoren is voor het plangebied net zo hoog als de verwachting die de dekzandrug heeft ten noorden van het plangebied. Er kunnen zeker nederzettingsrestanten worden aangetroffen uit de Late-Prehistorie (IJ-zertijd/Romeinse tijd/Vroege-Middeleeuwen) als vondst-/spoorcomplex. Resultaten inventariserend veldonderzoek Uit de resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase direct gecombineerd met de karterende fase) blijkt dat de bodemopbouw binnen het plangebied vanaf minimaal 110 cm -mv, gemiddeld vanaf 160 cm -mv, uit vlechtende rivierterrasafzettingen bestaat. Deze afzettingen dateren uit het Pleniglaciaal en behoren tot de Formatie van Kreftenheye (Laagterras). Het sediment bestaat uit lichtbruingrijs gekleurd (en vanaf de verzadigde zone grijs gekleurd), plaatselijk zwak grindig, zwak siltig, matig fijn tot matig grof zand. Het zand voelt scherp aan en heeft een slechtere sortering vergeleken met het hierboven bovenliggende pakket dekzand. In het centrale deel van het plangebied zijn rivierzanden binnen 200 cm -mv niet opgeboord. Hier komt binnen het plangebied het dikste pakket dekzand voor en deze bestaat over het algemeen uit lichtbruinbeige tot oranjebruin gekleurd, matig tot sterk siltig, matig fijn zand met roestvlekken. Plaatselijk komt tussen 150 en 200 cm -mv sterk zandige leem voor. De dekzandafzettingen behoren tot de Formatie van Boxtel, Laag-pakket van Wierden. Waarschijnlijk gaat het om deels verspoeld en/of Oud Dekzand dat is afgezet in het Laat-Pleniglaciaal, gezien het leemgehalte van deze eolische afzettingen. Bij bijna alle boringen is het hierin van oorsprong gevormde bodemprofiel niet meer al zodanig herkenbaar. Alleen ter plaatse van boring 5 lijkt onder een dik plaggendek nog een restant van een verbruinings-Bws-horizont aanwezig te zijn. Op basis van deze boring betreft het oorspronkelijke bodemprofiel een holtpodzolgrond (bruine bosgrond). Binnen het gehele plangebied is sprake van een plaggendek. Deze is echter alleen voldoende dik ter plaatse van de boringen 2 t/m 6 om te spreken van een dikke enkeerdgrond. Bij de overige boringen (boringen 1 en 7 t/m 11) is het plaggendek matig dik (circa 35 cm dik). Het opbrengen van het plaggendek en/of de agrarische bewerking van het perceel heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat het oorspronkelijke bodemprofiel tot voorbij de verbruinings-Bws-horizont is verstoord. Er zijn echter geen aanwijzingen dat diepe bodemverstoringen hebben plaatsgevonden (bijvoorbeeld door het voorkomen van een sterk gevlekte bodem of een diep doorlopend pakket humeus (teruggestort) zand). In zowel het plaggendek als in de onderliggende top van de dekzandafzettingen zijn fragmenten kwartsgemagerd handgevormd aardewerk aangetroffen, daterend uit de IJzertijd, en enkele houtskoolfragmenten. Deze fragmenten zijn verspreid binnen het plangebied in meerdere boringen aangetroffen en bevestigd de hoge verwachting op de aanwezigheid van archeologische resten binnen het plangebied. Conclusie Op basis van de geleverde onderzoeksinspanning en de daarbij aangetroffen archeologische indicatoren wordt geconcludeerd dat er sprake is van een archeologische vindplaats binnen het plangebied. Het kan gaan om een nederzettingscomplex of huisplaats (Landbouwers) van het complextype 4c (boerderijplattegrond uit de IJzertijd?). Het is zeer waarschijnlijk dat de archeologische vindplaats doorloopt buiten het plangebied, in zuidwestelijke/zuidelijke en/of oostelijke richting binnen (de flank van) de dekzandrug. Archeologische sporen van deze vindplaats worden verwacht direct onder het plaggendek, vanaf minimaal 35 cm -mv. Door de voorgenomen ingreep (bouw van onderkelderde veestallen) zal de archeologische vindplaats worden verstoord ter plaatse van het te bebouwen oppervlak. Door middel van een vervolgonderzoek (inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven) kan de vraag worden beantwoord wat de waarde/fysieke kwaliteit van de vindplaats is (behoudenswaardig of niet). Indien er ten oosten van het plangebied, binnen de grenzen van het huidige boerenerf (bestaande bouwblok), ook bouwwerkzaamheden worden uitgevoerd dan zal een oostelijke uitbreiding van het proefsleuvenonderzoek noodzakelijk zijn. Selectieadvies Op grond van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om een vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Behoud van de mogelijk aanwezige archeologische vindplaats zal niet mogelijk zijn bij een niet aangepaste uitvoering van de huidige plannen. Geadviseerd wordt het vervolgonderzoek te laten uitvoeren in de vorm van een proefsleuvenonderzoek (IVO-P). Indien ten oosten van het plangebied, binnen de grenzen van het huidige boerenerf (bestaande bouwblok ten westen van de Nieuwe Kerkweg), ook bodemverstorende ingrepen gepland staan (ten behoeve van de uitbreiding van het agrarisch bedrijf), dan wordt geadviseerd ook ter plaatse een proefsleuvenonderzoek te laten uitvoeren. Voor het proefsleuvenonderzoek (IVO-P) dient een Programma van Eisen (PvE) te worden opgesteld, waarin beschreven staat op welke wijze het onderzoek uitgevoerd dient te worden. Dit PvE dient te worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Doetinchem). Dit selectieadvies is voorgelegd aan het bevoegd gezag in kwestie, Burgemeester en Wethouders van de gemeente Doetinchem en door middel van een selectiebesluit als zodanig bekrachtigd (beoordeing archeologisch rapport door de heer drs. M. Kocken, Regionaal Archeoloog Omgevingsdienst Achterhoek, d.d. 12 juni 2014, zaaknummer S2014-0331). Met bovenstaand selectieadvies wordt ingestemd