Archeologisch bureauonderzoek; Voorstraat 53-55 te Beesd in de gemeente Geldermalsen

Het plangebied is gelegen op de oeverwal van de Linge, waardoor archeologische resten kunnen worden verwacht daterend vanaf de Romeinse tijd. Eventueel aanwezige resten uit oudere periodes, die voor de activiteit van de Linge stroomgordel aanwezig zouden kunnen zijn geweest, zullen als gevolg van erosie verloren zijn gegaan. Het plangebied maakt deel uit van de historische kern van Beesd en met name het noordelijke deel van het plangebied maakt onderdeel uit van het historische bebouwingslint. De geschiedenis van de historische kern gaat terug tot de Vroege Middeleeuwen en de Voorstraat vormde de hoofdstraat van deze kern. Het plangebied is gelegen op korte afstand van de Middeleeuwse kerk, aan dezelfde weg. De kans op aanwezigheid van archeologische resten uit de periode Middeleeuwen - Nieuwe tijd wordt dan ook hoog geacht. De kans op aanwezigheid van resten uit de Romeinse tijd wordt eveneens hoog geacht. Op een afstand van circa 400 m ten noordwesten van het plangebied zijn tijdens een opgraving aardewerkfragmenten uit de IJzertijd en Romeinse tijd aangetroffen, ter plaatse van een nederzettingsterrein uit de periode tweede helft van de 9e eeuw tot de 11e eeuw n. Chr. Dit aardewerk is geïnterpreteerd als zwerfvuil, afkomstig van een nederzettingsterrein in de omgeving. Het nederzettingsterrein uit de IJzertijd zal buiten de beddinggordel van de Linge hebben gelegen, terwijl een nederzettingsterrein uit de Romeinse tijd ook ter plaatse van deze beddinggordel kan worden verwacht. Aangezien geen exacte datering van de afzettingen ter plaatse van het plangebied bekend is, dient rekening gehouden te worden met de mogelijkheid dat archeologische waarden uit deze periode binnen het plangebied aanwezig zijn. Conclusie en selectieadvies Op basis van de landschappelijke ligging, de bekende archeologische waarden in de omgeving en de situering binnen de historische kern van Beesd, heeft het plangebied een hoge verwachting voor archeologische resten uit de periode Romeinse tijd - Nieuwe tijd. Op basis van de beschikbare gegevens betreffende (sub)recente bodemverstoringen, dient er van uit gegaan te worden dat archeologische waarden nog intact in de bodem aanwezig kunnen zijn. Hoewel door de bouw (en sloop) van de bestaande bebouwing, en het plaatsen en verwijderen van de (voorheen) aanwezige brandstoftanks, bodemingrepen hebben plaats gevonden die een verstoring van oudere archeologische resten tot gevolg gehad kunnen hebben, bestaat op basis van de beschikbare gegevens de mogelijkheid dat archeologische waarden nog (groten)deels intact in de bodem aanwezig zijn. Deze waarden worden bedreigd door de voorgenomen bodemingrepen. Econsultancy adviseert dan ook om een archeologisch vervolgonderzoek uit te voeren. Vanwege de aard van de te verwachten resten, in combinatie met de vermoedelijk complexe (antropogene) bodemopbouw die ter plaatse van historische kernen te verwachten is, wordt een booronderzoek voor het huidige plangebied geen adequate onderzoeksmethode geacht. Door verschillende fasen van bouw en sloop zal een complexe bodemopbouw zijn ontstaan. Archeologisch relevante muurresten kunnen bijvoorbeeld plaatselijk voor komen tot aan maaiveld, terwijl op korte afstand daarnaast sprake is van diepe, recente bodemverstoring. Ook zal een booronderzoek geen duidelijkheid leveren ten aanzien van aard, omvang en ouderdom van de historische bebouwing langs de Voorstraat. Geadviseerd wordt daarom het vervolgonderzoek uit te voeren in de vorm van een proefsleuvenonderzoek (IVO-P). Wel zou voorafgaand aan het proefsleuvenonderzoek een verkennend booronderzoek uitgevoerd kunnen worden om de verwachte maximale diepte van de te graven sleuven te bepalen. De praktische uitvoering van het proefsleuvenonderzoek is afhankelijk van de resultaten van het milieukundig bodemonderzoek. Duidelijk is dat sprake is van verontreinigingen binnen het plangebied. De exacte aard, ernst en omvang van deze verontreinigingen dient nog vastgesteld te worden door uitvoering van milieukundig bodemonderzoek, evenals de (gezondheids)risico’s die daardoor gepaard zullen gaan met uitvoering van het proefsleuvenonderzoek. De resultaten van dit milieukundig onderzoek zijn daarmee van invloed op de randvoorwaarden en veiligheidscondities waaronder archeologisch veldonderzoek uitgevoerd dient te worden. Indien de verontreinigingen gesaneerd gaan worden, zou als alternatief voor een proefsleuvenonderzoek gekozen kunnen worden voor uitvoering van een archeologische begeleiding van de saneringswerkzaamheden ter plaatse van deze verontreinigingen. Deze begeleiding zou, indien noodzakelijk, aangevuld kunnen worden met een proefsleuvenonderzoek buiten de verontreinigde terreindelen. Dit dient nader uitgewerkt te worden in een voor het vervolgonderzoek op te stellen (en door het bevoegd gezag goed te keuren) Programma van Eisen (PvE), nadat de definitieve onderzoeksgegevens betreffende de verontreinigingssituatie bekend zijn. In het PvE dienen de veiligheidsmaatregelen/restricties ten aanzien van de milieuhygiënische bodemkwaliteit duidelijk aan bod te komen