Oisterwijk – Moergestel (NB), Kloosterdreef: Archeologische vooronderzoek

Op 30 juni 2006 verleende Croonen Adviseurs b.v. aan BILAN opdracht voor een archeologisch vooronderzoek in het plangebied ‘Kloosterdreef’ in Moergestel, gemeente Oisterwijk (provincie Noord-Brabant). De aanleiding voor dit onderzoek was de voorgenomen nieuwbouw op de locatie. Hierbij zullen bodemverstorende activiteiten plaatsvinden waardoor een archeologisch onderzoek noodzakelijk is. Doel van het onderzoek was het vaststellen van de archeologische verwachting van het plangebied. Dit onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek aangevuld met een verkennend booronderzoek. Voorafgaand aan de veldfase waren de eisen waaraan het booronderzoek moest voldoen (vraagstelling, methode en werkwijze), vastgelegd in een Plan van Aanpak. Het veldonderzoek werd op 15 augustus 2006 uitgevoerd. Uit het bureauonderzoek bleek dat het plangebied vanwege de aanwezigheid van hoge zwarte enkeerdgronden een hoge archeologische verwachting heeft. Deze gronden worden gekenmerkt door een humeus dek (esdek) met een dikte van 50 cm of meer, waardoor het oorspronkelijke bodemprofiel, en dus van mogelijk onderliggende archeologie, tegen diepe grondverstoringen beschermd werd. Het plangebied grenst aan het omgrachte terrein van het kasteel Nieuwenhof. Dit kasteel (of een voorganger) was in ieder geval sinds 1560 aanwezig, maar waarschijnlijk al eerder. In het plangebied zelf bevonden zich de agrarische gebouwen behorende bij dit kasteel. De ouderdom van deze gebouwen is onbekend, maar waren in ieder geval al sinds het eind van de achttiende eeuw aanwezig. In de negentiende eeuw is ook dit terrein omgracht. In het begin van de twintigste eeuw is de oude bebouwing gesloopt. Waarschijnlijk zijn de fundamenten van deze bebouwing nog in de ondergrond aanwezig. Naast bewoning uit de Nieuwe tijd, mogelijk Middeleeuwen, gerelateerd aan het kasteel Nieuwenhof is op basis van waarnemingen in de omgeving ook bewoning uit de ijzertijd, Romeinse tijd en vroege Middeleeuwen te verwachten. De ligging op de overgang van relatief hoge, droge gronden, naar een relatief laaggelegen zijdal van de Reusel, ondersteund deze verwachting. Het zuidelijke deel van het plangebied is lange tijd in gebruik geweest als akker. Pas tegen het eind van de negentiende, maar met name in de twintigste eeuw zijn in dit deel van het gebied bijgebouwen verrezen. In deze periode is ook de oude bebouwing in het noordelijke deel van het plangebied gesloopt en is ten noordoosten hiervan nieuwe bebouwing verrezen. De delen van het plangebied waar bebouwing heeft gestaan zal, afhankelijk van de funderingsdiepte (afhankelijk van bebouwingstype en bouwperiode) (gedeeltelijk) verstoord zijn. De omvang van de bebouwing is echter beperkt geweest, waardoor de verwachting is dat de bodem in het plangebied grotendeels onverstoord zal zijn. Uit het veldonderzoek bleek dat de bodem in het plangebied vanwege de aanwezigheid van een circa 70 cm dikke humeuze laag, het esdek, kan worden geclassificeerd als een hoge zwarte enkeerdgrond. Onder het esdek werd in een boring nog het restant van een podzolprofiel aangetroffen. In het noordelijke deel stuikten, ter hoogte van de oude bijgebouwen van het kasteel Nieuwenhof, de boringen op baksteen. Dit zijn waarschijnlijk de funderingen van deze gebouwen. Daarnaast zijn in het zuidelijke deel van het plangebied archeologische indicatoren aangetroffen uit de periode vanaf 1300 n.C. De locatie van de oude bijgebouwen van kasteel Nieuwenhof is met behulp van de kadastrale kaarten (minuutplans) uit het midden van de achttiende eeuw bekend. Naar verwachting zullen in de omgeving van deze funderingen nog andere sporen met betrekking tot het kasteel Nieuwenhof aanwezig zijn. Deze zijn echter bij het booronderzoek niet aangetroffen en kunnen derhalve ook niet worden begrensd. Een deel van de nieuwe bebouwing is ter hoogte van de oude bebouwing gepland. Door deze bouwwerkzaamheden zullen de oude funderingen en andere archeologische resten volledig verstoord raken. Op basis van de bovenstaande resultaten wordt in het plangebied een vervolgonderzoek in de vorm van proefsleuven geadviseerd om de vindplaats te waarderen. Dit onderzoek dient plaats te vinden op basis van een door het bevoegd gezag goedgekeurd Programma van Eisen. Bovenstaand advies is een selectieadvies en moet, voordat bodemverstorende activiteiten plaatsvinden, eerst door het bevoegd gezag worden beoordeeld en worden onderschreven in een selectiebesluit